Eén miljoen krantenpagina’s, 13.000 knipsels, 1.000 fragmenten, 600 collega’s, 40 jaar en 1 schreeuw om beschaving verder rest nog één vraag. Laat die nou net onder die 30 stukjes in Spreekbuis zitten!
Of ik me bij het lezen van één miljoen krantenpagina’s verschrikkelijk heb geërgerd? Ja. Achteraf één keer, met plaatsvervangende schaamte in de kranten teruglezend over het werk van collega’s bij de omroep.
Eenmaal uit het nieuws zijn er in de lijn van boodschapper, zender en ontvanger ongelooflijk rake artikelen en producties. En er 
is wat we maar merkwaardig werk zullen noemen. Leon de Winter vlak na 9/11 (in: Trouw van 14 september 2001) staat voor mij bovenaan als het om excellentie gaat. Van Harry Lockefeer, hij ruste in vrede, wil ik nog wel geloven dat zijn schildering van Cuba in de jaren zeventig jeugdige onschuld was.
Ronduit kwetsend vond ik het om terug te lezen hoe VARA-presentator Hanneke Groenteman en haar collega-journalist Frits Visser (Stad Radio Amsterdam) met Paul Witteman (VARA) aan hun zijde, bij de inhuldiging van koningin Beatrix op 30 april 1980 de directe commentaren van de verslaggevers van beide omroepen aan elkaar praatten. De cultuurdiva kreeg het woord ‘feestelijke dag’ naar eigen zeggen – ik citeer haar dus hier – zo slecht haar bek uit.
Stijve pik
Na het Wilhelmus een fictieve bloemlezing uit het dagboek van Juliana. Met daarin: ‘Stijve pik’, ‘Ben nog wat winderig’, ‘Nieuwe geurvreters in mijn pumps’ en een eveneens fictieve samenspraak tussen Juliana en een plat sprekende Beatrix: ‘Ja Ma, je weet dat ik Claus graag klaar maak”.
Na de reactie van een verontwaardigde luisteraar: “Dank u. Maar we kunnen hier niet de hele zwijgende meerderheid
hebben… Nee, dat is waar, die hebben al Hilversum 1 en de televisie…”
Na het voorlezen van een persverklaring over een kraakactie in de Kinkerstraat de reactie van Groenteman: “… Al mijn onderdrukte rebelse gevoelens worden weer wakker…”. En even later: “Laten we iedereen toch opwekken om waar mogelijk en gewenst kraakacties te ondersteunen.”
Woorden
Bij het maken van Testament van de pers was ik ook geschokt door de beschrijving (in: Telegraaf 2 november 1985) van een bezoek van burgemeester Ed van Thijn, slechts vergezeld door vier ambtenaren, een paar jaar later aan de Staatsliedenbuurt, waar een grote groep krakers hem de doorgang belet. Onder de klodders spuug, uitgejouwd en gestompt, wordt hij daar toegesproken door een bleke punker: “Wat moet je hier, vuile fascistische rot jood? Sodemieter onze buurt uit, klootzak. Als je niet oprot tremmen we je in elkaar.”
Let wel: het zijn hier de woorden die me raken. In het eerste geval van de ‘boodschapper’ van het nieuws, in het tweede geval 
van een autochtone landgenoot van ruim na de oorlog.
Bomaanslag
Als derde noem ik de bomaanslag op het huis van staatssecretaris Aad Kosto, zoals destijds opgeëist door de organisatie Revolutionaire Anti Racistische Actie. Kosto zei de volgende dag (in: Telegraaf 14 november 1991) het “altijd één van de charmes van ons land te hebben gevonden dat je hier als bewindsman zonder problemen en ontspannen kon rondlopen.”
Sindsdien zijn, ook in Nederland, de risico’s voor mensen die een zware openbare functie bekleden alleen maar toegenomen. Het is amper een geheim dat politici heel persoonlijk doelwit vormen voor de woede van ingezetenen voor wie de vuist en het wapen het winnen van overleg met verstand en eigen politieke inzet binnen de grenzen van de democratische rechtsstaat.
Integriteit
Nu ik ze zo achter elkaar noem valt me op dat in alle drie gevallen de persoonlijke integriteit van mensen in verantwoordelijke en zelfs hooggeplaatste posities in het geding is, en dat zij onder genoemde omstandigheden geen enkel verweer hadden. Koningin Beatrix niet in de richting van Hanneke. Burgemeester Van Thijn niet toen hij tegenover die groep krakers stond. En staatssecretaris Aad Kosto niet tegenover RaRa.
Vandaar mijn verzoek. Aan Hanneke Groenteman en Paul Witteman, maar wat mij betreft mag het ook als 
vrouwen onder elkaar. Ik hoop dat je het mij niet kwalijk neemt, Hanneke, maar zoveel grofheid jegens een vrouw heeft iets van een #MeToo-ervaring. Hetgeen natuurlijk niet wegneemt dat we als journalisten ook aandacht moesten hebben voor de kraak- en vrouwenbeweging. Maar die kregen ze al, blijkt – ten overvloede – ook uit mijn boek.
Slagveld
Concreet Hanneke: neem, nu zij nog leeft, contact op met prinses Beatrix. Vraag of je met haar mag praten. En bespreek open met elkaar wat je die dag vol geweld bezielde. En hoe de koningin, die (net als haar moeder eerder en haar zoon nu) nooit om dit ambt heeft gevraagd, jullie journalistieke verslaglegging in het enorme slagveld dat Amsterdam 30 april 1980 werd, destijds heeft ervaren. ‘Hoor Haar’, na al die jaren.
Misschien krijg je het dan zelfs voor één keer uit wat ik dan nu ook maar je bek zal noemen: “Sorry… majesteit! … Koninklijke hoogheid!” Want je haalde als vakvrouw de woning en de kroning nogal door elkaar. Dat was niet journalistiek en niet fair.
Tranen
Weet je? Om nu elke schijn van vooringenomenheid te voorkomen: laat de VARA ditmaal links liggen. Net als jouw VPRO. 
Vraag die dag, natuurlijk in goed overleg met de prinses, een cameraploeg van Omroep MAX mee. Bij Jan Slagter weten ze heel goed hoe je met ouderen behoort om te gaan. Levert na die traan van Máxima vast nóg een ongekend tv-moment op!
Als je dit verzoek moeilijk vindt, weet dan even dat onze oud-koningin (net als jij in jouw hoedanigheid van ongekroond cultuurdiva) enorm van kunst en cultuur houdt. Niet alleen om te kijken, zoals dans en ballet. Als majesteitelijk instituut belichaam je het uiterlijk zelf ook een beetje, al was het alleen maar omdat je nogal wordt bekeken door de mooie hoeden die je als ‘object’ draagt. De voormalige koningin is verder heel goed thuis in eigentijdse kunst. En ze beeldhouwt ook heel verdienstelijk en schildert bepaald niet onaardig.
Kleine tip: Beatrix wordt 30 januari 80 jaar. En jij wordt toch ook al een dagje ouder. En het is bijna december. En #MeToo staat niet alleen voor de aantasting van iemands lichamelijke integriteit. Dus wat let je?
Geef als eerste een reactie