Eigentijdse liedjes van Jan Smit en Trijntje Oosterhuis vervlochten in het oude Bijbelverhaal over de lijdensweg van Jezus. Met de sfeer van een festival brengt ’The Passion’ de paasvertelling thuis. Ook bij wie niks heeft met kerk en geloof. De negende live-uitzending komt donderdag uit Dordrecht.
Je weet al hoe het afloopt. En ook de stappen in het verhaal zijn geen verrassing. Van kus, naar kruis, naar het nieuwe licht. Toch trekt de negende editie van ’The Passion’ donderdag naar verwachting weer miljoenen kijkers: kerkelijk en niet-kerkelijk. Producent Jacco Doornbos: „Het programma is bedoeld om te verbinden.”
Over het verhaal: ’The Passion’ vertelt het verhaal van de lijdensweg van Jezus. Hoe hij de donderdag voor Pasen werd verraden door zijn vriend Judas en hoe zijn vriend Petrus ontkende dat ze vrienden waren, uit vrees voor zijn eigen hachie. Maar ook : het gedraai van een politicus als Pontius Pilatus die onder druk van het morrende volk Jezus tot het kruis veroordeelt, terwijl hij weet dat hij onschuldig is. De kijker wordt geconfronteerd met de eenzaamheid van Jezus in zijn laatste uren en zijn angst voor de dood. Maar ook met zijn vertrouwen in de opstanding en het nieuwe leven dat daarna volgt.
Over de aanpak: De geacteerde scènes worden afgewisseld met bekende Nederlandstalige liedjes. Door hun plek in het verhaal krijgen de teksten een extra betekenis of een diepere laag. Tijdens de uitzending lopen vrijwilligers met een wit verlicht kruis naar het eindpunt, een woord dat hier een dubbele betekenis heeft. De tocht met het verlichte kruis en de taferelen met de verteller en Pontius Pilatus worden rechtstreeks uitgezonden. De meeste scènes van Jezus met zijn apostelen zijn van tevoren opgenomen en worden tijdens de uitzending in het geheel gevlochten.
Over de achtergrond: Het idee voor ’The Passion’ komt uit Engeland. Jacco Doornbos zag het en vertaalde het idee in samenwerking met de EO naar de Nederlandse tv. Hij maakt ’The Passion’ nu in opdracht van de EO en KRO-NCRV met zijn productiebedrijf Mediawater. „Mijn vertrekpunt was dat iedereen het lijdensverhaal zou moeten kennen. Of je het nu vanuit historisch, religieus of cultureel perspectief ziet, maakt niet uit. Als je maar beseft dat het onderdeel is van de geschiedenis en als je er maar bij stilstaat dat dit verhaal voor veel mensen een leidraad is om hun leven in te richten. Vooral in deze tijd van polarisatie is het belangrijk dat we elkaars verhalen kennen. In dat licht werkt ’The Passion’ verbindend, want ook niet-religieus Nederland kijkt en speelt mee.”
Over de keuze van de acteurs: „Bij de selectie kijken we niet of een acteur op zondag in de kerk zit of niet”, aldus Doornbos. „Het gaat erom of hij of zij in staat is om het verhaal op een goede manier over te brengen. De uitzending is voor iedereen, niet alleen voor kerkgangers. Daarom letten we bij de rolbezetting wel op diversiteit, want elke kijker moet de kans krijgen om zich met een acteur te identificeren.”
Over de rolverdeling: Jezus wordt dit jaar gespeeld door Edwin Jonker, de kijker ziet Edsilia Rombley als Maria en Paul Sinha als Petrus. De rol van Judas wordt vertolkt door Lucas Hamming en Porgy Franssen wast als Pontius Pilatus zijn handen in onschuld. Martijn Krabbé is dit jaar de verteller en Klaas van Kruistum interviewt als verslaggever de deelnemers van de processie. Jezus koopt het brood voor zijn laatste avondmaal bij ’Heel Holland bakt’-deelnemer Maroeska Metz. De rollen van de apostelen worden gespeeld door de acteurs en presentatoren Rachel Rosier, Andres Lamain, Henk van Steeg, Joe Sinduhije. Iris van Loen, Sjoerd Dragtsma, Nienke van Dijk, Ron Boszhard, Wijnand Speelman en Grace Workala.
Over de plek: Dit jaar wordt ’The Passion’ gehouden in Dordrecht: een stad met 120.000 inwoners en ruim duizend monumenten. Het is een stad vol kerkelijke historie, want tijdens de Synode van Dordrecht werd vierhonderd jaar geleden opdracht gegeven voor de eerste officiële Nederlandse bijbelvertaling, de zogenoemde Statenbijbel.
Dordrecht is ervaren als het gaat om grootschalige tv-registraties. „Met de sinterklaasintocht in 2011 en Koningsdag in 2015 liet Dordrecht al eerder zien dat we dit soort evenementen goed kunnen huisvesten”, zegt burgemeester Wouter Kolff. „’The Passion’ past perfect in dat plaatje.”
Over geld: ’The Passion’ is een grote productie met een navenant prijskaartje. De negentig minuten televisie kosten ongeveer 1,3 miljoen euro. „Het wordt steeds spannender om dat geld bij elkaar te krijgen”, zegt producent Jacco Doornbos. „Want de buitenwacht roept vaak dat ’The Passion’ groter moet worden, maar het mag niet duurder worden. Dus we moeten steeds efficiënter werken.”
De uitzending van dit jaar wordt onder meer bekostigd door de EO, KRO-NCRV, de NPO, de protestante kerken, het Leger des Heils en het Kansfonds. Ook de gemeente Dordrecht legt ongeveer twee ton op tafel. Daar komt bij dat Dordrecht drie ton kwijt is aan organisatiekosten en beveiliging rond het evenement. „We hebben een prachtige historische binnenstad die het verdient om gezien te worden”, motiveert burgemeester Kolff deze uitgaven.
„Of die investering zichzelf terugverdient weet je natuurlijk nooit, maar omdat ’The Passion’ miljoenen kijkers trekt, rekenen we erop dat de uitzending onze stad extra bezoekers oplevert. Los daarvan is het huisvesten van zo’n evenement goed voor de trots van de eigen inwoners.”
Over het thema: Als vuist tegen de eenzaamheid is het thema dit jaar ’Je bent niet alleen’. „In een tijd dat steeds meer mensen zich alleen voelen, brengt het verhaal van ’The Passion’ een boodschap van hoop, troost en omzien naar elkaar”, stelt Cornelis Vlot van de EO.
Nee, daar verdwijnt eenzaamheid niet mee, realiseren de programmamakers zich. „Maar we willen aandacht geven aan de pijn die het leven soms met zich mee kan brengen. Zo laten we zien dat niemand er alleen voor staat.”
Over de kijkcijfers: Vorig jaar trok ’The Passion’ 3,4 miljoen kijkers. Wat is het doel dit jaar? „Ik was de eerste keer al blij toen er een miljoen mensen keken”, zegt producent Doornbos. „Die verwondering hou ik maar vast.”
Uitzending: ’The Passion’ is te zien op donderdag 18 april om 20.30 uur op NPO1.
Als ongelovige beleef ik de vertelling over de kruisgang en kruisiging van Jezus als een menselijk verhaal over idealisme, saamhorigheid, vriendschap, verraad, angst, eenzaamheid, teleurstelling, spijt, hoop en liefde. Als klassieke muziekliefhebber beluister ik natuurlijk de Matthaeus Passion van Bach, maar ook de vele passiespelen, die andere componisten hebben geschreven. De populaire versie spreekt mij iets minder aan. Soms krijg ik weleens het gevoel, dat sommige deelnemers in een tijdelijke vlaag van spiritualiteit graag willen opvallen en zichzelf proberen te overstijgen. Maar ja, wat is daar eigenlijk mis mee? De luisteraars naar de klassieke uitvoeringen doen dat af en toe ook uit statusoverwegingen, ijdelheid en zelfverwerkelijking. Op de 1 of andere manier ervaar ik bij de populaire Passion wat meer ongeloofwaardigheid dan bij de traditionele vertolkingen. Maar goed, wie ben ik zelf dan wel? De Goede Week als tijd van bezinning en verdieping, alsmede gewaarwording van verdriet en ontroering beschouw ik als een geestelijke oase in roerige tijden. Alleen zou ik wensen, dat deze mentaliteit zich gedurende het jaar wat langer en breder zou handhaven….