De arbeidsmarkt voor journalisten in zwaar weer

De arbeidsmarkt voor journalisten heeft in 2024 een stevige klap gekregen. Het aantal vacatures is fors afgenomen, terwijl de werkloosheid verder stijgt. Freelancers hebben het zwaarder door nieuwe regelgeving en overheidsbezuinigingen op de publieke omroep, wat de toekomst van de sector onzekerder maakt. Dit blijkt uit de NVJ Arbeidsmarktmonitor 2024.

Bezuinigingen bij de publieke omroep

De publieke omroepen, waaronder de NPO, staan onder druk door geplande bezuinigingen. Vanaf 2027 zal de NPO jaarlijks met €156 miljoen minder moeten doen. Aangezien de publieke omroep verantwoordelijk is voor 21,5% van de journalistieke banen, zullen deze maatregelen naar verwachting grote gevolgen hebben voor redacties en journalistieke producties. Dit geldt ook voor regionale publieke omroepen, die goed zijn voor bijna 10% van de redactionele functies.

Strengere regels tegen schijnzelfstandigheid

Voor freelance journalisten wordt de situatie bemoeilijkt door de strengere handhaving op schijnzelfstandigheid, die vanaf 2025 van kracht wordt. De nieuwe regelgeving maakt het voor freelancers moeilijker om als zelfstandige te opereren, zeker wanneer zij in een gezagsverhouding staan met opdrachtgevers. De aangekondigde VBAR-wetgeving, die freelancen op redacties vanaf 2026 verder aan banden dreigt te leggen, zorgt voor extra onzekerheid in de sector.

Daling van het aantal freelancers

Na meer dan tien jaar van stijging is het aantal freelance journalisten in 2024 voor het eerst gedaald. Uit cijfers van de Kamer van Koophandel blijkt dat Nederland in het derde kwartaal van 2024 6684 freelance journalisten telde, een daling van 5,3% ten opzichte van eind 2023. De groep fulltime freelancers kromp nog harder, met 6,44% in dezelfde periode. Tegelijkertijd neemt het aandeel parttime freelancers toe. De KvK beschouwt zelfstandigen die minder dan 15 uur per week werken als parttime.

Freelance journalisten halen bovendien een groeiend deel van hun inkomsten uit niet-journalistieke werkzaamheden. Waar zij in 2022 gemiddeld 73% van hun inkomen uit journalistiek werk haalden, was dat in 2023 gedaald naar 65,7%.

Betaalstructuur in de journalistiek

Freelance journalisten krijgen vaak betaald per opdracht (29,72%) of per uur (23,19%). Dit geldt vooral bij radio, televisie en online media, waar deze betaalstructuren het meest voorkomen. Fotojournalisten worden het vaakst per opdracht betaald: bijna één op de drie ontvangt een vergoeding per opdracht (31,87%).

Vacaturedaling en regionale impact

Het aantal journalistieke vacatures daalde in het derde kwartaal van 2024 met 33% ten opzichte van een jaar eerder. Vooral vaste dienstverbanden zijn schaars: slechts 23% van de vacatures bood een vaste baan. Daarentegen is de vraag naar zzp’ers en interimmers licht gestegen. De meeste vacatures zijn geconcentreerd in de Randstad, waardoor het voor journalisten buiten deze regio steeds lastiger wordt om werk te vinden.

6 Comments

  1. Er zijn er te veel.
    Vervelend maar waar.
    Je ziet al jaren de trend dat papieren media moeten krimpen en dat veel nieuws direct bij de eindgebruiker via sociale media binnenkomt. Aan echt goede doorgewinterde en gespecialiseerde journalisten zal altijd behoefte zijn maar voor de dertien in een dozijn journalist is veel minder plaats.
    Dus word geen journalist.

  2. Handhaving maakt het voor freelancers moeilijker om als SCHIJNzelfstandige te opereren. Aan de regels voor zelfstandig ondernemerschap is niks veranderd.

  3. Er moet verschil komen tussen mensen die werken als ondernemer en mensen die een factuur sturen. Die laatste categorie zijn de mensen die gewoon in loondienst moeten zijn.
    Men heeft er een potje van gemaakt en de gevolgen worden langzaamaan zichtbaar, mensen worden uitgebuit, dit gaat zich over een jaar of 10 openbaren als de eerste van de zzp generatie met pensioen zouden moeten kunnen en in de bijstand terecht komen.

  4. Blijft fascinerend om te zien hoeveel mensen zich uitermate comfortabel in hun loonslavenbestaan en anderen daar ook toe willen dwingen.

    • Blijft ook fascinerend om te zien hoeveel mensen er zijn die doen alsof alle ZZP’ers echt ‘ondernemer’ zijn en keurig voor hun pensioen sparen. In werkelijkheid gaat dit t.z.t als ze pensioengerechtigd zijn voor velen natuurlijk wel degelijk een grote ramp zijn: dan blijkt dat ze niet voldoende gespaard hebben en is het te laat om er nog wat aan te doen. Het zal ze er echter niet van weerhouden zich voor te doen als ‘slachtoffer’ en compensatie van de overheid te eisen. En aangezien die miljoen ZZP’ers ook een miljoen stemgerechtigden zijn zullen ze nog gedeeltelijk hun zin gaan krijgen ook. En zo anderen die nu niet dezelfde belastingvoordeeltjes hebben gaan dwingen eraan mee te betalen.

    • Mensen worden nu gedwongen om ZZP’er te worden of op tijdelijke contracten te werken. Vast in dienst is geen optie.

      Wat mij betreft dat vast wel mogelijk wordt. Goed omdat mensen dan meer keuze hebben, maar ze zijn natuurlijk niet verplicht om vast in dienst te gaan.

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*