Het nieuwe jaar is met een beschaafd slagveld begonnen: NPO Radio 6 is niet meer, het ene na het andere lokale radiostation sneuvelt (of fuseert in het beste geval met een ander), maar vooral op de middengolf gebeurde er veel. France-Info en France-Blue verlieten definitief de middengolf en ook de Deutschlandfunk schakelde haar middengolfzenders uit; één daarvan, die op 1269 KHz, zond ooit nog een Nederlandstalig programma uit.
De voor mij het meest in het oog springende “verdwijner” is Radio Luxemburg, op 1440 KHz. Na jaren dé dominerende zender in west Europa te zijn geweest, vooral in de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw, is het de afgelopen nacht gestopt: over en uit. Het Groothertogdom spreekt niet meer via de middengolf in het Duits, Engels en Nederlands, al waren de laatste twee talen al reeds lang geschrapt.
Heel veel mooier of lelijker kan ik het niet maken: ik heb van Radio Luxemburg iets geleerd, en wel via die 1440 KHz, oorspronkelijk 1439 KHz: de zenderopeningen en de zendersluitingen.
Radio Luxemburg begon destijds om 06:00h met uitzenden. Rond 05:55h werd de middengolfzender gestart; ik zat er klaar voor. Op de oude radio thuis zat nog “een kattenoog”, naar ik later begreep een “kathodestraalbuis” waarbij twee groene veldjes naar elkaar toe, en van elkaar af konden bewegen. Hoe dichter de twee veldjes bij elkaar stonden, of zelfs in elkaar overgingen, des te sterker kwam de zender binnen. Om 05:50 kraakte de radio slechts, en het kattenoog stond wagenwijd open; maar dan gebeurde het: Radio Luxemburg kwam rond 05:55h in de lucht en in twee etappes kwamen de delen van het kattenoog naar elkaar toe. Even voor 06:00 kwam de Radio Luxemburg tune, gevolgd door het nieuws (waar ik destijds geen bal van verstond.) Om 18:00h verliet de Duitse dienst van Radio Luxemburg de middengolf. Vlak voor 18:00h kwam weer diezelfde tune en werd de middengolf zender uitgeschakeld: het kattenoog sprong wagenwijd open. Even later kneep het kattenoog zich weer dicht: de middengolfzender was op “de Engeland antenne” overgeschakeld, de antenne die het signaal meer naar het noordwesten uitstraalde, mede dankzij een later, pal voor de antenne zelf, gebouwde reflector.
Het in de lucht komen van een zender, het kattenoog, later de veldsterktemeter, de herkenningstune van een station, de opening en de sluiting van de programma’s: ik heb het via Radio Luxemburg geleerd. Dat kwam later uitstekend van pas bij het luisteren naar de korte golf stations.
Mijn leerschooltje voor de radio, Radio Luxemburg op de middengolf, is in de nieuwjaarsnacht uit de lucht gegaan, voorgoed. Er zijn ergere dingen, maar ik wilde er wel heel even bij stilstaan.
Geef als eerste een reactie