Een paar dagen geleden meldde ik in een post op Linkedin het vertrek van journalist Teun van de Keuken (Keuringdienst van waarde en Pointer) bij de KRO-NCRV. Teun deed daarvan melding in zijn column in de Volkskrant. Ik vond het een opmerkelijke transfer omdat ik Teun heb leren waarderen als een onverschrokken journalist van het kaliber, waar ik er de omroep veel van toewens. Ik werd daarna verrast door het grote aantal reacties op dat bericht. Het werd ruim 235.000 keer gezien, 2400 keer geliked, vele malen gerepost en ruim 120 keer becommentarieerd. Meestal in voor Teun positieve zin.
Waarom zoveel reacties?
Berichten over de publieke omroep kunnen zich in het algemeen in een grote belangstelling verheugen, maar dit sloeg -althans mijn- records. Waaraan is die respons toe te schrijven? Zit het hem in het feit dat Teun zich als een van de weinige omroepjournalisten openlijk mengt in de discussie over het beleid van de NPO? Ik wees in bovengenoemde post op een column in de Volkskrant van 28 september 2020 waarin hij zich keert tegen de ‘duistere macht die programmamakers’ regeert. Daarin bekritiseert hij de jacht op het snelle succes en hoge kijkcijfers, waaraan in zijn visie de journalistieke kwaliteit van de publieke omroep ondergeschikt wordt gemaakt. Het gaat dan vaak om de talkshows, waarbij de vraag wordt gesteld of ze een journalistiek of amusementair doel dienen? In the end draait het toch vaak om de vraag wat Gordon vindt van de situatie in Quatar.
Wanneer komt er een antwoord op de kritiek?
Als de likes die mijn post kreeg, gezien moet worden als instemming met deze analyse dan zou het de publieke omroep sieren om de kritiek serieus te nemen en daarvan in de beleidsvisie blijk te geven.
Zijn de reacties misschien een signaal dat er behoefte is aan meer geprononceerde journalistiek die niet slaafs de mainstream-opvattingen volgt maar zich met een scherpe visie durft te profileren? Dan zouden de likes beschouwd kunnen worden als een oproep aan de omroepen om meer eigen smoel te tonen.
Of betrof het grote aantal reacties instemming met de keuze van Teun om duidelijkheid te geven over zijn ambities en kleur te bekennen?
Dubbele loyaliteit
Behalve kritisch journalist is Teun ook ondernemer met commerciële belangen, een feit dat mij eerlijk gezegd lange tijd is ontgaan. Zie zijn website. Die belangen laten zich moeilijk verenigen met onafhankelijke journalistiek, hier dreigt de schijn van belangenverstrengeling. In die afweging hebben Teun en ook de KRO-NCRV nu gekozen: of het een of het ander. Hoe het ook zij, zowel Van de Keuken als zijn omroep verdienen waardering voor de moed om duidelijkheid te verschaffen: onafhankelijke journalistiek laat zich moeilijk verenigen met andere belangen.
Dat leidt wel tot de vraag: hoe zit het dan met al die andere vrije ondernemers bij de publieke omroep die zich als presentator van bijvoorbeeld de talkshows en andere programma’s op het journalistieke pad begeven? Waar liggen hun belangen en loyaliteiten? Zijn die functies wel verenigbaar?
Register
Wie wil weten welke belangen leden van de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur van de publieke omroep nog dienen, naast hun hoofdtaak en waar ze wel of niet voor bezoldigd worden, kan terecht in een openbaar register op de website van de publieke omroep. Moet daar niet nog een register bij? Een waarin we kunnen zien welke journalisten naast de publieke omroep nog voor andere opdrachtgevers werken en wie die opdrachtgevers zijn? Of het daarbij dan gaat om verenigbare functies of niet kan dan elke kijker voor zich uitmaken, zolang de publieke omroep daarover zelf nog onduidelijk is.
Ja, Teun is best wel eerlijk. In een autobiografisch romannetje van zijn hand bekende hij dat ie z’n eerste geld verdiende op de lagere school met drugs dealen. Andere tijd hè, ander milieu ook met n VPRO-filmer als vader en opgroeien in een verwend en decadent Amsterdam in de jaren 80. Ook heel eerlijk nadat hij met hulp van de VPRO en z’n programma Keuringsdienst van waarde het bedrijf Tony Chocolonely oprichtte (Tony=Teun) om slaafvrije chocola te gaan verkopen. Eerlijk was Teun dat hij er goed aan verdiende en eerlijk dat ze de chocolade nooit slaafvrij kregen, dus tel uit je winst. Niet alleen goudeerlijk, maar ook idealistisch en principieel met n rechte rug, want hij stapte uit Tony Chocolonely (niet Chocolony!) en wilde er niets meer mee te maken hebben omdat het hele verhaal niet klopte. Maar nog steeds is niet duidelijk hoeveel hij met de verkoop van z’n aandelen heeft verdiend, maar bovenal of en hoeveel aandelen hij nog steeds heeft in t bedrijf dat al veel eerder was overgenomen, verkocht. Dit geldt ook voor zn VPRO-compagnon van destijds en die in ieder geval nog steeds heel kritische onderwerpen tegen t licht mag houden voor deze vrijzinnige, vrij zinnige omroep. Ik weet nog wel een onderwerp.
Ja Teun, het is eenzaam aan de top. Ik weet er alles van.
BTW: Zondagavond Freek op tv met De Schreef. Freek is helemaal terug, nog steeds Champignons Leaque en winnende finalist te midden in het tranendal van Nederlandse cabaretiers en cabarettes in de genderneutrale Keukenkampioen-divisie. De eerste tien minuten zijn bedriegelijk, want doet ie expres, maar dan daarna … En dan weet je na afloop waarom ik geen tv en zeker nooit naar het 8-uur-journaal kijk. Ondanks al die lekkere nieuws-babes van tegenwoordig … Verantwoordelijkheid door de sterksten, neem de tijd en f*ck Poetin.
“Behalve kritisch journalist is Teun ook ondernemer met commerciële belangen, een feit dat mij eerlijk gezegd lange tijd is ontgaan. Zie zijn website.” Nou op zijn website zie ik alleen maar dingen die heel tolereerbaar zijn voor een journalist want die moet toch ook eten? Ik zie die belangen niet zo. Daarmee maak je Teun verdacht van praktijken die gewoon heel normaal zijn en getolereerd. Dit is erg insinuerend, een journalist betichten van praktijken die er -getuige het resultaat- gewoon mogen zijn. Heb je je eigen lijtje al schoongeveegd? Want ze komen je halen hoor!
Leitje !!!
“Want ze komen je halen hoor!”
Echt een FvD term. Bah.
Ja daarom
De schrijver (Ton Verlind) communiceert over zijn journalistieke collega alsof deze een schande heeft begaan. Terwijl dat nergens uit blijkt. Zo ga je toch niet met elkaar om!!! Journalisten moeten elkaar ondersteunen.
“Teun van de Keuken: ‘Het gevaar is dat programmamakers de inhoud van hun programma’s aanpassen aan wat scoort’”
Wat te denken van de omroepombudsman van de NPO, mevrouw Smit.
Ze geeft geen antwoord op de vraag of de NPO een klachtenfunctionaris heeft.
M.b.t. het vraagstuk “onafhankelijkheid” van de publieke omroepen (VPRO-docu over D66-kopstuk mevr. Kaag) zou ik graag willen weten of Irene van den Brekel – producente van diverse programma’s voor de NPO, waaronder Lubach – melding heeft gemaakt van het feit zij de partner is van mevrouw Ollongren van D66, recent nog minister BZK, nu MinDef. Ook zou ik graag willen weten waarom deze info (nog) niet bij elk programma van Human Factor TV aan de kijker wordt getoond, t.w.: U kijkt naar een programma van D66.
Daaromtrent zou ik vooral graag willen weten wat de statuten van de NPO hierover zeggen. Immers, een geheim, zoals het niet gemelde huwelijk van mevr. Kaag. In iedere organisatie is dit ongewenst en meestal bestaan daar heldere interne regels over.
Mijns inziens dient de vraag gesteld te worden of en hoever het D66-geluid bij de NPO, uitgedragen door programma’s gemaakt door de partner van een D66-minister, mogelijk ongewenste publieke beïnvloeding ten gevolge heeft, waarvan de gemiddelde kijker echter geen weet heeft én waarover de kijker ook niet wordt geïnformeerd.