Het had, net als voor zoveel andere organisaties, een topjaar moeten zijn, maar 2020 pakte ook voor Beeld en Geluid heel anders uit. ‘We moesten onszelf heruitvinden’, zegt Eppo van Nispen tot Sevenaer, algemeen directeur van het Hilversumse instituut. Maar het coronajaar heeft ook veel gebracht, zoals het begin van de verbouwing van het museum. ‘De Commer krijgt een nieuwe, goede plek, want waar hij nu staat ziet niemand hem.’
‘We hebben een aantal ‘Rembrandts’ in de collectie, waaronder de Commer C-510 reportagewagen, die nu in de tuin staat’, legt Van Nispen tot Sevenaer uit. ‘Zonde! Hij verdient een goede plek. Die wagen was destijds state of the art, onbetaalbaar.’ Maar de verplaatsing van de Commer, waar hij ook uiteindelijk komt te staan, is maar een onderdeel van de complete transformatie van de ‘oude’ Beeld en Geluid experience. ‘Het nieuwe museum wordt compleet anders. We hebben dankzij corona de verbouwing iets naar voren kunnen halen, en inmiddels is het museumdeel van het gebouw leeg. Er staat op het moment niks meer in de ‘blauwe bak’, zoals ik het oneerbiedig noem. Het afbreken van de oude opstelling deed wel pijn moet ik zeggen. Ik was indertijd onder meer betrokken bij het onderdeel rond de Sterrenshow. Dat ligt nog steeds dicht bij mijn hart, ik vind het wel erg dat het nu weg is. Maar daar blijf ik niet bij stilstaan hoor, we gaan vooruit! Het wordt mooi.’
Dat ‘het’ wordt een hypermodern mediamuseum, waarin de eigen mediahistorie en -beleving van de individuele bezoeker centraal zal staan. De bouw, maar ook wat daaraan vooraf is gegaan in de plan- en ontwerpfase, is te volgen via een eigen serie van Beeld en Geluid op onder meer YouTube, De (W)Auw van de bouw. Van Nispen tot Sevenaer: ‘Het is belangrijk om te laten zien wat we doen. Op die manier kunnen we het publiek erbij betrekken. In de afgelopen jaren is ongeveer één op de vijf Nederlanders bij ons geweest. Het liefst zie ik ze allemaal komen, maar dan moet je wel vertellen wat te bieden hebt, wat het is en wat de waarde ervan is. In (W)Auw van de bouw laten we ook tegenvallers zien als die zich voordoen. De verbouwing loopt nu op schema. Maar er kunnen dingen tegenvallen. Wij zijn een archief, we leggen het keurig vast, dat past bij ons. Wij gaan niet aan geschiedvervalsing doen, daar strijden we juist tegen.’
Beeld en Geluid Den Haag
De verbouwing is niet het enige waar Beeld en Geluid mee bezig is. In september is de nieuwe vestiging in Den Haag geopend. Het voormalige Museum voor Communicatie is veranderd in een centrum, waarin mediawijsheid een belangrijke rol speelt. Door middel van spellen, tests en voorbeelden leren bezoekers te doorgronden hoe media werken, wat de rol van journalisten is en hoe zij zelf een rol spelen. Van Nispen tot Sevenaer: ‘In samenwerking met andere partijen bieden we in Den Haag een inhoudelijk mooi programma rondom nieuws en journalistiek. In verband met de coronamaatregelen moesten we de nieuwe vestiging daags na de opening alweer sluiten voor bezoekers. Dat doet pijn. Ook financieel, want we lopen nu inkomsten mis, terwijl we Beeld en Geluid Den Haag met eigen geld hebben opgezet. Gelukkig zijn daar naast het museum ook nog ruimten, die we wel kunnen gebruiken op het moment voor bijvoorbeeld programma’s van bedrijven of de overheid en workshops. Op het gebied van mediawijsheid werken we verder met andere partijen samen in de Alliantie Digitaal Samenleven en het Netwerk Mediawijsheid, waarin we onze maatschappelijke meerwaarde tonen. Naast activiteiten als het gaat om mediawijsheid, denk aan bronnen checken, fake news herkennen en complotdenken, zijn we betrokken bij een digitale hulplijn voor mensen die niet zo digitaal vaardig zijn en hebben we ervoor gezorgd dat gezinnen die het hard nodig hebben een laptop krijgen.’
Van Nispen tot Sevenaer kijkt tevreden terug op de Dutch Media Week van afgelopen najaar, al had de coronacrisis grote gevolgen voor het evenement. ‘We moesten snel schakelen. Ineens konden we geen grote groepen in huis hebben. Er is een digitaal programma gemaakt rond het thema ‘Anytime Anyplace’. Dat was succesvol, de drive-in bioscoop op het Media Park bijvoorbeeld was steeds uitverkocht. Dit jaar is het thema ‘Be Humane’, het gaat onder meer om de menselijke maat. We gaan samen met de media-industrie een echt hybride programma ontwikkelen.’
Archief
Intussen draait het archief van Beeld en Geluid al sinds het begin van de coronacrisis op volle toeren. ‘Bij Op1 hebben we een mooi platform gekregen om archiefmateriaal te laten zien. Er is zoveel moois, we zouden dat nog vaker uit de kast willen halen.’ Ook in verband met de coronasituatie heeft Beeld en Geluid een Swiebertje-stream aangeboden aan bewoners van verpleeghuizen. ‘Dat was heel succesvol’, zegt Van Nispen tot Sevenaer. ‘We kijken hoe we dat kunnen voortzetten zodat die mensen kunnen blijven genieten van al die goede programma’s die wij kunnen laten zien.’ Beeld en Geluid is ook betrokken bij een groot Europees project, Polifonia, dat draait om de verbindingen en onderlinge beïnvloeding tussen muziek, mensen, plaatsen en evenementen van de zestiende eeuw tot nu. De informatie die het project, dat tot 2024 loopt, oplevert zal voor iedereen beschikbaar komen. ‘Op het gebied van muziek doen we nog meer’, vertelt van Nispen tot Sevenaer. ‘We hadden al de Fonos-collectie toegevoegd aan Muziekweb, de digitale muziekuitleendienst. Samen met de openbare bibliotheken onderzoeken we hoe we rond Muziekweb verder kunnen samenwerken. En we zijn betrokken bij Podiumkunst.net, een nieuw initiatief om alle muziek- en theatercollecties samen te brengen in één netwerk, dat voor iedereen toegankelijk is.’
Voor het archief heeft Van Nispen tot Sevenaer nog een aantal wensen. Programma’s van commerciële omroepen zijn nog nauwelijks in de collectie opgenomen. Er is nog een hiaat, vindt hij: ‘Het materiaal van de regionale omroepen. Het is jammer dat we dat niet archiveren net zoals de programma’s van de landelijke publiek omroep. Het kost geld, we zijn erover in overleg, en ik verwacht dat het goed komt. Ook regionale programma’s horen bij ons erfgoed.’
En weer hoor meneer Eppo niet over het beschikbaar maken van het archief voor iedereen. Op bijvoorbeeld NPO Start(in blokken Heimwee TV op een van de lineaire NPO kanalen) en/of een eigen online dienst waar iedereen de programma’s, series, concerten, theatervoorstellingen, films etc. al dan niet tegen een kleine vergoeding of abonnement kan kijken. Nu moeten we er voor naar het museum maar ik wil meeddeee programma’s uit het archief gewoon thuis op mijn eigen televisie herbeleven. Wat ook al heel lang zou moeten kunnen met de huidige techniek en omdat het archief van en voor iedereen is.
@michel,
Je moet je eerst eens goed verdiepen in de rechten van producties. Die liggen namelijk complexer dan jij denkt. Omroepverenigingen, de NPO, producenten, acteurs, scenarioschrijvers, componisten etc zijn allemaal rechthebbenden. Beeld en Geluid of de directeur ervan kan dus niet zomaar die programma’s online gooien. Wel opvallend dat jij steeds hierover je mening klaar hebt, maar je dus niet verdiept jn de rechtenmaterie.
@ Fred
Ja ,het is jammer dat Michel steeds maar weer die “grammofoonplaat” afdraait.
Maar in dit geval zou Michel zich moeten verplaatsen in de rechthebbende.
Michel, stel je voor jij maakt een programma en ik wil dat hebben is het toch normaal dat jij daar al of niet toestemming voor geeft? Want het is toch van jou ?
En als jij een programma wilt hebben van een rechthebbende ( omroep) en het zit in de collectie van B&G dan moet die laatste toestemming vragen om jou een kopie te “geven”. Maar daar zijn kosten aan verbonden, op z’n minst om die kopie te maken.
Maar jij wilt denk ik vanaf de luie bank gewoon alles kunnen horen dan wel zien. En inderdaad het archief is er voor iedereen, “maar je moet er wel wat voor doen”, dus kom uit de luie stoel………
Dag Fred,
Ik heb mij daar wel degelijk in verdiept en ik heb gewoon een ik heb daar gewoon een andere mening over dan sommige mensen in de omroepwereld.
Een groot deel van wat er in het archief ligt is gemaakt met publiek geld. Eerst kijk & luistergelden en later belastinggeld. Dat hele rechten verhaal zoals dat ooit bedacht is hoort helemaal niet op te gaan voor de programma’s van de NPO. (de meesten dan) Deze programma’s zijn niet bedacht of gemaakt met eigen geld zoals iemand een plaat of een film voor in de bioscoop maakt. Dan is het een ander verhaal. Dit is gemaakt van belastinggeld en hoort dus voor iedereen die dat wil overal en altijd beschikbaar te zijn om te kijken. Dat hoort een omroep of de NPO niet te bepalen. Meneer van Nispen zou zich in de eerste plaats meer moeten inzetten om dit archief voor iedereen beschikbaar te maken. Stel men legt als gemeente een fietspad aan. Dan gebeurd dit van geld van ons allemaal. Dat betekend niet dat iedere burger dan maar 1 of 2x over dat fietspad mag of na 3x steeds moet betalen om er over te fietsen. Voor sommige producties, muziek en commercielen ligt dit uiteraard anders.
Mensen op social media vragen om Swiebertje en Q&Q. Doe daar als KRO-NCRV niet zo moeilijk over. Ik zou zelf graag een aantal oude dramaseries willen zien en Sterrenslag, oude afleveringen van Villa Achterwerk en Fort Boyard etc. Maak het gewoon online beschikbaar. Ik zou er best geld voor over hebben om deze andere programma’s nog eens te kijken. Al is dus dat laatste onzin want iedereen heeft het altijd betaald. Anders konden de programma’s niet gemaakt worden. Iederee belastingbetaler is eigenlijk de rechthebbende van de programma’s van de NPO.
@Juul Ik blijf deze plaat afdraaien net zo lang tot dat we iets mee gebeurd. Hier, bij Beeld & Geluid en bij de omroepen. Beste Juul, we zijn het heel vaak eens maar hierover niet. Ik heb het al vaker gezegd, omdat iets altijd al zo is betekend dat nog niet dat dit altijd juist is geweest.
Over je voorbeeld (en daar gaan we weer) Als ik iets maak en jij wil het hebben dan mag dat. Als ik dat gene wat ik heb gemaakt zelf gefinancierd heb dan wil ik daar een vergoeding voor hebben uiteraard. (al vind ik jou wel aardig genoeg dat ik het misschien wel gewoon geef)
Maar in het geval van de omroepen of personen die bij een omroep werken is dit een heel ander verhaal. Dit is gemaakt met publieke middelen en publiek geld. En niet van een eigen investering dus is het eigenlijk niet van de persoon die het gemaakt heeft. Het zit weer anders als hij het geld geleend heeft of uiteindelijk de rechten tegen betaling heeft gekocht van de NPO. (en dus het publiek)
Dat is de ene kant van het verhaal.
Aan de andere kant ben ik radio en tv fan genoeg om er wel voor te willen betalen. Heb ik ook wel eens gedaan maar ik deze gaat het niet meer om kopieën en dvd’tjes in het kast. De techniek is inmiddels zo uitgebreid dat dit online kan doen voor iedereen. Dat dit geld kost om te digitaliseren snap ik en ook om zo’n platform te maken. Sterker nog, dat platform is er al en heet NPO Plus (NPO Start) een prachtig platform waar je van alles uit het archief op kan zetten. Dit abonnement kost geld en dus word er betaald. Je kunt het duurder maken, per programma betalen of verschillende soorten abonnementen aanbieden. Tal van mogelijkheden voor de NPO en Beeld & Geluid om iets met die programma’s te doen. Nu ligt alles maar te liggen in dat archief en dat is gewoon eeuwig zonde van al dat moois wat er gemaakt is.
Ik erger mij soms aan de houding van de omroepen en Beeld & Geluid in deze. Mensen krijgen antwoord dat ze iets met het (herhaal of online) verzoek gaan doen en ze horen nooit meer iets. Beeld & Geluid kondigt al jaren aan het archief beschikbaar te willen maken voor iedereen. Deze zomer kondigt men aan wegens groot succes door te gaan met Heimwee TV maar er komt niets en je hoort er nooit meer wat over. Maar wel zeuren dat mensen dingen op YouTube gaan zetten. Er is blijkbaar vraag naar en behoefte aan dus doe wat met al die oude programma’s, series etc.
Dag Michel,
jij wijst steeds maar naar B&G , je moet daarvoor bij de diverse rechthebbende zijn. Die geven al of niet toestemming aan B&G om jou te voorzien. B&G is slechts “doorgeef luik”.
Dat snap je toch wel ?
Dus in jou redenatie moet je al die Omroepen, productie huizen etc. “aanvallen’ en niet B&G.
@Juul Ik val helemaal niet aan. Ik leg de fout in het systeem bloot. Ik noem de omroepen, de NPO, productiehuizen en Beeld & Geluid omdat ze hier allen een rol in hebben.
@Juul En om mij te voorzien? Het gaat in deze niet om mij en dat ik voorzien moet worden van deze programma’s omdat ik ze wil zien. Het er om dat het systeem van de rechten gewoon niet klopt en dat de NPO en de omroepen gewoon niet thuis geven en de kaarten tegen de borst gedrukt houden onder het motto “wij bepalen wel even wat u mag kijken en wat niet” ondanks de vele vragen en verzoeken aan de omroepen zelf en aan de NPO en tevens op social media. Eppo van Beeld & Geluid geeft al jaren aan dat zijn grootste wens is om het actief digitaal beschikbaar te maken voor iedereen maar daar is in de praktijk niets van te merken. Het geld dat hieraan besteed had kunnen worden gaat nu naar de verbouwing (terwijl het museum nog helemaal niet zo oud was) en onzinnige filmpjes over de verbouwing op YouTube.
Waarde heer Michel,
Wanneer het kan nodig ik u met plezier uit voor een onderhoud. Want ja, de wens is dat iedereen op een goede manier toegang krijgt tot het archief. Dat heeft niet zozeer met geld te maken, maar vooral, een aantal schrijvers hier zegt het u ook al, met de wet. Beeld en Geluid zit zeker niet stil, maar kan niet zelfstandig de wet veranderen. En dat is voor een groot heel deel nodig om u die vrije toegang tot ons totale archief te geven. Zelfs als u ervoor zou willen betalen. Over dat betalen. nog het volgende. Vaak wordt het argument van belasting betalen opgevoerd als een argument voor (publiek) eigendom. In gevoel niet onbegrijpelijk. Helaas gaat die vlieger niet op. Hoe vervelend dat soms ook is. Want ook het door u aangehaalde fietspad is niet van u. En dat geldt voor Beeld en Geluid dus ook voor een groot deel van haar collectie. Dat kun je niet leuk vinden of niet mee eens zijn, het is nu eenmaal niet anders dan de wet. Niet voor niets luidt het spreekwoord “Lex Dura Sed Lex”- de wet is hard, maar dit is de wet. Het is natuurlijk wel zo dat die wetten in een democratisch proces worden vastgesteld. Voor een deel in Nederland, voor een deel daarbuiten. Het is de politiek die u zou moeten aanspreken om de betreffende wet(ten) te veranderen zodat u, betaald of niet, toegang krijgt tot ons rijke archief. Enfin, we zijn in gesprek met relevante stakeholders om u wel die toegang te kunnen geven. Overigens, waar wij wel rechten hebben hebt u ook toegang toe. Daarnaast bouwen we inderdaad een mooi nieuw museum om op een bijzondere manier dat archief met velen te delen. 1 op de 5 Nederlanders heeft de afgelopen 14 jaar om die reden ook de weg naar ons gevonden. En zo werken we ook aan het openen van het archief voor ieder. Wel via de goede weg en dat duurt soms langer dan je wilt.
Beste Meneer van Nispen,
Dank voor uw uitgebreide antwoord.
Sorry misschien voor de toon van sommige berichten. Die komt doordat ik al vaker discussie over dit onderwerp met de heren heb gehad. Het is helemaal niet dat ik boos ben en ook niet persé op u of Beeld & Geluid.
Het is meer door de passie die ik van kleins af aan al heb met radio & televisie en dat ik het zo zonde vind dat al dat prachtigs daar maar in dat archief ligt te liggen en niet iedereen er van kan genieten. Ik zou er dagen, weken, maanden, jaren in kunnen doorbrengen!
De wet is de wet inderdaad. Ik leg de schuld (voor zover je dat zo kunt noemen) zoals u hierboven kunt lezen ook niet persé bij Beeld & Geluid maar noem het als een van de partijen die er mee te maken hebben. Het voorbeeld van het fietspad, als je er elke dag overheen fietst dan is het nog steeds niet van je zelf maar je kunt er wel elke dag gebruik van maken. Het zou gek zijn maar, als je wilt kun je er de hele dag overheen fietsen.
Ik ben zelf natuurlijk een van die bezoekers geweest in Beeld & Geluid. Leuk maar als je echt komt voor het kijken naar dingen in het archief is daar zoveel lawaai en mensen om je heen dat je eigenlijk niet lekker rustig kan kijken.
Ik vind het jammer dat de omroepen de aangekondigde doorstart van Heimwee TV niet hebben voortgezet en daarvoor in de plaats nu gewoon anderhalf uur een radioshow van Radio 1 uitzenden. En dat NPO1 Extra (voorheen Best) tegenwoordig gewoon allerlei recente herhalingen uitzend. Aangekondigd werd ook dat er meer oude programma’s op NPO Start (Plus) zouden komen. Dit waren tijdelijk een paar programma’s en voor de rest waren het programma’s die er al heel lang opstonden zoals oude seizoenen van Wie is de Mol, Ter Land ter zee en in de lucht, Boee zoekt vrouw en Erik of het kleine insectenboek. Maar er is nog zoveel ander moois gemaakt. Beter dan de vele troep tegenwoordig over de mensen uitgestort word. Dit geld overigens met name voor de commerciële zenders. Waar ze de kijker al heel lang niet meer op de eerste plaats hebben staan.
Terwijl als je een beetje op social media rondkijkt op nostalgie pagina’s dan zie je wel een beetje wat mensen (nog eens) willen zien. Er moet toch een mogelijkheid zijn om hier gehoor aan te geven via een site van Beeld & Geluid zelf of bij NPO Start (plus) of via Heimwee vensters op een van de publieke kanalen. Op NPO2 in de middag, oude dramaseries op de late avond van NPO1 (nu herhaald men meteen OP1 en dat is toch eigenlijk wel belachelijk. Doe dat op NPO1 Extra of net als met De Vooravond/M op NPO3) En maak in de Kerst/zomerstop van Goedemorgen Nederland een blok venster Heimwee TV met oude kindertelevisie op NPO1 in de ochtend. Mensen zouden het echt zeker weten hartstikke leuk vinden. Over dit laatste gaat u of Beeld & Geluid niet, dat weet ik maar u kunt het misschien wel bespreekbaar maken bij de NPO. U mag mij persoonlijk mailen als u wilt. Hier bij Spreekbuis hebben ze mijn e-mailadres wel en ik geef toestemming om het u te geven. Mvg!