De Nederlandse Publieke Omroep (NPO) heeft de wettelijke taak om zorg te dragen voor een doelmatige inzet van publieke middelen. In de Mediawet is bepaald dat de NPO jaarlijks een verslag over het afgelopen kalenderjaar stuurt aan het Commissariaat voor de Media, met daarin een verantwoording over de doelmatigheid van bestedingen aan media-aanbod. Het Commissariaat ziet volgens de wet toe op de uitvoering van deze doelmatigheidstaak door de NPO, en rapporteert daarover aan het ministerie van OCW en aan de NPO. In het rapport geeft het Commissariaat een beschrijvend oordeel over de mate waarin er naar het oordeel van het Commissariaat sprake was van een professioneel ingerichte sturing op doelmatigheid van het media-aanbod, en welke verbeterpunten in het onderzoek zijn geconstateerd. Het Commissariaat heeft het uitzendjaar 2021 als eerste jaar van toetsing gehanteerd. De toetsing op doelmatigheid is onderdeel van een systeem van ‘checks and balances’: de doelmatigheidstoets door het Commissariaat zorgt voor controle én verbetering van professionele sturing op doelmatigheid. Dat draagt bij aan het vertrouwen in de publieke omroep en aan de continuïteit ervan.
Eind 2019 heeft de Algemene Rekenkamer (ARK) een rapport uitgebracht over de doelmatigheid bij de landelijke publieke omroepen en de wijze waarop de NPO invulling geeft aan de wettelijke taak om te sturen op doelmatigheid. Dit heeft ertoe geleid dat de NPO in december 2019 het projectplan Doelmatigheid & Transparantie heeft vastgesteld, met als doel om opvolging te geven aan de aanbevelingen van de ARK. Vervolgens hebben de NPO, OCW en het Commissariaat in juli 2022 afspraken gemaakt over de invulling van de wettelijke doelmatigheidstaak en het toezicht daarop.
Uitzendjaar 2021
Het Commissariaat heeft ervoor gekozen om het uitzendjaar 2021 als eerste jaar van toetsing te hanteren. Dat was het eerste jaar dat de NPO een aantal doelmatigheidsinstrumenten in het programmeerproces heeft geïmplementeerd. De toetsing van het Commissariaat was gericht op de opzet, het bestaan en de werking van het doelmatigheidssysteem, waarmee de NPO zorgdraagt voor een doelmatige inzet van middelen voor het media-aanbod in het uitzendjaar 2021.
Het Commissariaat concludeert dat de NPO in 2021 een start heeft gemaakt met het doorontwikkelen van het doelmatigheidssysteem, maar dat het in 2021 nog niet bestaand en werkend was. Als gevolg daarvan was er nog geen sprake van een professioneel ingerichte sturing op doelmatigheid. Wel ziet het Commissariaat bij zowel de NPO als de omroepen de wil om verder te investeren in de doelmatigheidstaak.
Het Commissariaat heeft over de uitkomsten en aanbevelingen van de toetsing gerapporteerd aan het ministerie van OCW en de NPO. Ook volgend jaar kijkt het Commissariaat weer naar de verantwoording van de NPO over de doelmatigheid van de bestedingen aan media-aanbod.
Ik word van dit artikel niets wijzer. Er is dus een rapport gemaakt over de doelmatigheid van de bestedingen van de NPO. Of de NPO haar budget van circa één miljrad inderdaad doelmatig heeft besteed wordt niet gemeld. Ook vernemen we nog dat 2021 het eerste jaar is waar dit is getoetst. Waarom er niet al tientallen jaren getoetst wordt en waarom het tot bijna 2024 duurt voordat we eens wat te horen krijgen over 2021? Krekels.
Ik vraag me oprecht af wat het nut van dit bericht is en waarom de NPO niet al tientallen jaren een audit en ISO-check krijgt zoals elk serieus bedrijf. Dit kun je toch niet meer uitleggen dat ze hier nog mee wegkomen ook.