[BLOG] Sommige journalistieke dossiers zijn -als het om ‘de’ waarheid gaat- zo ingewikkeld dat je als lezer of kijker niet weet wat je ermee moet. Recent voorbeeld is de ontmaskering van beoogd premier Ronald Plasterk als zakkenvuller. Althans: dat beeld bleef hangen na recente publicaties in NRC. Onderzoeksjournalist Bas Haan onthulde in die krant dat Plasterk 32 miljoen cashte bij de verkoop van een bedrijf dat zich op dubieuze gronden kennis toegeëigend zou hebben bij de ontwikkeling van een kankermedicijn waar hij onderzoek naar deed onder de vleugels van een gesubsidieerde instelling die zelf naast een patent greep. Wie kort daarna de weerslag las van een interview dat het Financieele Dagblad had met de wetenschapper, kreeg een geheel ander beeld geschilderd.
De uitvinding behoorde Plasterk toe, er had ordentelijk overleg over een patentaanvraag plaatsgevonden met de universiteit in kwestie en andere personen die bij het onderzoek betrokken waren, verkoop van het bedrijf van Plasterk had plaatsgevonden om de verdere ontwikkeling van het medicijn niet te belemmeren en Plasterk had er volgens een schatting van het FD na belasting niet meer dan een paar ton aan overgehouden, een redelijke fee voor een ondernemer die risico’s neemt. De twee verhalen stonden haaks op elkaar. Plasterk liet het er na dit interview en een optreden in een van de talkshows verder bij zitten, hoewel hij beter bij de rechter of de Raad voor de Journalistiek om een rectificatie van het NRC-verhaal had kunnen vragen, zodat we als lezer hadden geweten welke van de twee kranten het dichtst bij de waarheid zat. ‘Als Plasterk het erbij laat zitten, doen wij dat ook’, gaf onderzoeksjournalist Bas Haan als reactie en ontsloeg zich daarmee van de verplichting om serieus te reageren op de publicatie van het FD hoewel die nogal wat vragen opriep ten aanzien van de lezing van NRC.
Zeer terechte vraag van Ton Verlind. Steeds vaker heb ik het gevoel dat wij door de journalistiek in krant en op radio en tv bij de neus worden genomen. Dit was de praktijk rond Plasterk, bij de ‘overwinning’ van Timmermans bij de laatste verkiezingen (terwijl GL-PVDA een zetel had verloren volgens de exitpoll) en structureel bij Israël/Gaza. Een krant kun je tenminste nog opzeggen, afscheid nemen van de publieke omroep is niet mogelijk.
Het ging om de NRC.
Ik heb in mijn blog aangegeven dat het de geloofwaardigheid van Plasterk ten goede zou komen als hij zijn opmerking dat NRC onwaarheden verkondigt zou onderbouwen met een klacht bij de Raad voor de Journalistiek. Die instantie kan dan een uitspraak doen over de juistheid cq onjuisheid van beweringen in FD of NRC. Door niet zo’n stap te zetten draagt Plasterk inderdaad zelf bij aan de mist rond dit dossier.
Waarom moet hij zich überhaupt verdedigen? Misschien zou de NRC duidelijk moeten verschaffen.
Verlind: “Onderzoeksjournalist Bas Haan onthulde in die krant dat Plasterk 32 miljoen cashte”. Dat schrijft hij niet, ’t bedrijf is verkocht voor 32 miljoen en ’t verkoopbedrag moest verdeeld worden tussen z’n zakenpartners en aandeelhouders. Maar dat Plasterk er volgens eigen zegen een paar ton aan heeft verdiend, een ‘ondernemersfee’ – kuch – lijkt erg onwaarschijnlijk. Maar het punt blijft dat het onderzoeker Koster en het UMC niet hebben meegedeeld …
Het wordt nu een semantische discussie: welk beeld blijft er bij de lezer hangen als dit in de kop staat:’Hoe Ronald Plasterk miljonair werd…’ en dit in de inleiding; ‘Columnist, hoogleraar en net afgezwaaid informateur Ronald Plasterk begon vijf jaar geleden een biotech-start-up die hij voor 32 miljoen euro verkocht’. Dat gaat er met gestrekt been in, lijkt me. Mag van mij hoor. Plasterk moet zijn eigen duidelijkheid maar scheppen, maar met zo’n inleiding sta je met 10-0 achter.