Ruud Poeze, 62, radiodier. Ooit door de Volkskrant omschreven als ‘de keizer van de middengolf’. Maar liefst zes middengolffrequenties mocht radiomaker Poeze gaan exploiteren, toen de overheid ze in 2003 in de uitverkoop deed. De plannen lagen klaar, van een Amsterdams talkradiostation tot een zender met muziek uit de jaren 40 en 50. En heel veel popmuziek daar tussenin. Nu, 13 jaar later, is alleen zijn ‘hobbystation’ Radio Paradijs in de lucht. Poeze werd vooral makelaar in zendvergunningen, plannenmaker, bezwaarschriftschrijver en bovenal: optimist. Want dat 50+ station gaat er ooit komen!
Middengolf? Het zegt de meeste jongeren niks. Je moet wel een echte liefhebber zijn, of dik boven de 50 om te weten hoe dat klonk in de gloriejaren 60 en 70: Radio Luxemburg, Veronica, Caroline, Radio Noordzee… Maar de middengolf was tot een paar jaar geleden ook een thuisbasis voor de publieke omroep. Van Hilversum 1 tot Radio 5; op oerfrequenties als 747 en 1008 kilohertz waren ze tot ver voorbij Parijs op de autoradio te ontvangen.
Tegenwoordig zijn autoradio’s zo’n beetje de enige toestellen die nog met middengolf (AM) worden geleverd. De radio van nu heeft FM, DAB+ of internet. De publieke zenders zijn van de middengolf verdwenen. Het zou te duur zijn, slechte kwaliteit, niet meer van deze tijd. De overheid wil de middengolf nu aanbieden aan hobbyisten, bedrijven of bijvoorbeeld sportclubs, die met een uiterst beperkt vermogen in eigen omgeving radiootje mogen spelen. “Dat hele laag-vermogenverhaal heb ik nota bene zelf ingestoken bij de overheid”, zegt Poeze verontwaardigd. “Maar nooit met het idee dat dat ten koste zou gaan van de bestaande vergunninghouders, zoals de minister nu wil.”
De overheid wil geen nieuwe zendvergunningen meer afgeven voor middengolfstations met een groot vermogen. Bestaande zenders mogen, in ieder geval tot september 2017, blijven uitzenden. Wat er daarna gebeurt is nog onzeker. Maar Poeze ziet de middengolf als omroepband niet zo snel verdwijnen: “De wet zegt dat als er geen schaarste is, bestaande vergunningen ongewijzigd kunnen worden verlengd. En schaarste is er niet. Ruimte zat op de middengolf”.
Inkomsten zijn er niet. Het bereik is veel te laag om reclame te kunnen verkopen. Er moet geld bij.
Dat klopt. De middengolf is tegenwoordig dun bevolkt. Reli-zender Groot Nieuws Radio is verreweg de sterkste zender op 1008 kilohertz, de oude frequentie van Radio 1. Radio 538 (de naam komt van de oude golflengte van Radio Veronica) gebruikt ook nog een zendertje, in Limburg. De drie andere spelers zijn de Hindoestaanse zender Vahon in Den Haag, KBC Radio/Radio Seagull met een zendschip in Harlingen en Poeze’s eigen Radio Paradijs, in Utrecht en omgeving.
Poeze: “Paradijs is nu al 16 jaar in de lucht, op 1584 kilohertz. We begonnen met een zender die we zelf in Canada hebben gekocht en een ouwe zendmast van de BB, waar we zelf in moesten klimmen om de boel aan te passen. Ik heb nog twee andere frequenties, maar die gebruik ik als steunzendertjes. Het is een hobby. Het programma komt uit een computer, op mijn kantoor in Zuilen. Het zendvermogen is laag, om de kosten te drukken. Want inkomsten zijn er niet. Het bereik is veel te laag om reclame te kunnen verkopen. Er moet geld bij.”
Toch kon Poeze – bescheiden – leven van zijn zendvergunningen. Omdat hij de belangrijkste middengolffrequenties in handen had kwamen andere, grotere radiobedrijven zoals Radio 10 bij hem terecht als ze op de middengolf wilden uitzenden, bijvoorbeeld omdat ze geen FM-frequentie konden krijgen, of waren kwijtgeraakt. Poeze werd frequentiemakelaar, in plaats van radiomaker. En onderwijl voerde hij het ene juridische gevecht na het andere met de overheid. Namens zichzelf, of namens de door hem opgerichte Stichting Middengolf.
“De overheid, het ministerie van Economische Zaken, heeft er echt een zooitje van gemaakt. Ik heb zóveel procedures moeten voeren. En nog steeds. We zitten nu in een proces om naast de bestaande zenders ook andere middengolffrequenties open te houden voor landelijke radio. Want het is doodzonde om zo’n mooie 747 kilohertz straks te gaan gebruiken voor laag vermogen hobbywerk. Onzinnig! En niet nodig, want er is ruimte genoeg. Dat hebben ze eindelijk toegegeven, maar nou verschuilen ze zich weer achter het argument dat die 747 tot het publieke domein behoort. Onzin. Dat kan je toch zó veranderen als je dat wilt? De publieke omroep keert heus niet terug op de middengolf.”
ClassicRadio gaat klinken als de oude zeezenders. Zelfde jingles, muziek en presentatoren.
Poeze wil de 747 kilohertz graag gebruiken om eindelijk zijn lang gekoesterde droom te verwezenlijken: ClassicRadio. Een landelijk middengolfstation voor de doelgroep van 50+. “We wilden vorig jaar al beginnen, toen Radio 5 van die frequentie verdween. Maar dat mocht niet. Onze aanvraag werd geweigerd. Niet in behandeling genomen, formeel omdat er geen frequentieverdeling gepland stond. Ja, zo kan je alles wel afwijzen, als overheid. En als je dat wilt aanvechten ben je zomaar weer 3 jaar en een hoop geld verder. Daar speculeren ze ook op.”
Maar waarom wil Poeze eigenlijk nog zo graag, als de middengolf zo sterk op zijn retour is? “De doelgroep 50+ is groter dan 50-. En zij weten nog wél wat de middengolf is. Sterker nog, voor hen klinkt het prettig en vertrouwd. ClassicRadio gaat ook echt klinken als de oude zeezenders. Zelfde soort jingles, muziek, en als het kan dezelfde presentatoren. Waarom niet? Maar ook informatie gericht op die doelgroep. Radio 5 had een marktaandeel van 1 procent op de middengolf, met dezelfde doelgroep. Als wij daar de helft van binnenhalen kunnen we winst maken.”
De keizer van de middengolf is ervan overtuigd dat het ooit gaat lukken, al durft hij zich niet meer aan een voorspelling te wagen. “Er zijn meer mogelijkheden dan vroeger. We zijn nu bezig met crowdfunding, bijvoorbeeld. Voor een tientje per jaar help je ClassicRadio in de lucht te krijgen.”
Poeze’s geloof in de oude middengolf is diepgeworteld. “Mijn broer en ik reisden in 1968 met mijn ouders door heel Amerika. Hij was 12 en ik 14. Wat mijn ouders ook wilden doen, wij bleven liever op de hotelkamer, met ons zakradiootje. Die stations die we daar hoorden! Fantastisch.” Tot zijn verdriet streek het gezin later in Doetinchem neer, net buiten het bereik van Radio Veronica. “Een paar jaar later kwam Radio Noordzee met een gigantisch sterke zender, die je gelukkig wel in de Achterhoek kon krijgen. Ik luisterde dag en nacht, naar alles wat ik ontvangen kon. Wat hoor je vandaag en wat niet? Want dat is toch het mooie van de middengolf. Het leeft!”
tekst en foto: Peter Veenendaal
Dit artikel is eerder gepubliceerd in ‘De Wereld Online’
Geef als eerste een reactie