Jan Slagter is woest. Kwaad over centen. De directeur van Omroep MAX briest als het om de bezuinigingen gaat die Hilversum treffen. „Minister Slob gaat miljoenen verbranden.” Hoe voorkom je een uittocht van talenten om de centen? „Laten we het kijk- en luistergeld maar terughalen.”
Laat er geen twijfel over bestaan: Jan Slagter ís Omroep MAX. Hij bedacht het, hij zette het op en hij leidt het. Om tussendoor ook nog zelf te presenteren. Komt iemand met een programma-idee, moet dat eerst langs het kantoor van Slagter. Hij beoordeelt alles met Nicolette de Wolf (hoofd televisie), maar hakt zelf de knoop door. „Ik ben uiteindelijk verantwoordelijk. Dan lijkt het me logisch dat je je stempel erop drukt.” Dus was hij deze week zelf in de studio bij de opnamen van de MAX-Pubquiz. „Dan praat ik mee over hoe er dingen verbeterd kunnen worden.” En toen André van Duin het te druk kreeg voor het nieuwe programma ’Doorbakken’ belde Jan Slagter zelf met Irene Moors om haar voor deze klus te strikken.
Omroep MAX is succesvol: er zijn inmiddels 360 duizend leden, hun hit ’Heel Holland Bakt’ komt in december terug en ook van de dramaserie ’Het geheime dagboek van Hendrik Groen’ (in het eerste seizoen goed voor 2,3 miljoen kijkers) is vanaf maandag een tweede reeks te zien. Het recept? „Ik denk dat wij gewoon goed begrijpen wat de kijker graag wil zien. In Hilversum kom je nogal wat tv-mensen tegen die een programma maken zonder rekening te houden met het publiek. Dan is het: ik kook iets voor jou en dat moet je maar opeten. Terwijl je dat misschien helemaal niet lust. Wij vragen: waar houdt u van? En dat brengen we.”
Hoe hij die smaak peilt? „Door middel van onderzoek, door het contact met onze leden en door in de samenleving te voelen waar behoefte aan is. Dat vertaalt zich in programma’s waar de omroepen vijftien jaar geleden hun neus voor ophaalden. Want alles voor ouderen leek achterhaald. Wij weten dat het anders zit. Maar denk niet dat onze programmas’s alleen door ouderen worden bekeken, hoor. In deze tijd van snelheid en vluchtigheid kijken jongeren ook graag naar programma’s waar het tempo niet zo hoog ligt.”
Als we het hebben over waardering van het publiek, valt het op dat bij de race om de Televizier Ring geen enkel MAX-programma was genomineerd. Dat stoort hem. Geërgerd: „Ik ben een beetje klaar met die Televizier Ring. Die hele procedure met dat stemmen en hoe je op zo’n lijstje komt, is mij te vaag. Maar laat ze maar lekker hun gang gaan, voor mij is er maar één graadmeter voor populariteit en dat zijn de kijkcijfers. En dan winnen we dus.”
Klap verzachten
Het is de vraag hoe lang nog, want er hangen donkere bezuinigingswolken boven het Mediapark. Minister Slob (Christen Unie) wil geen Sterreclame meer voor acht uur ’s avonds, wat betekent dat er straks ruim zeventig miljoen euro minder binnenkomt bij de NPO. Om de klap te verzachten, belooft Den Haag de omroepen met veertig miljoen te compenseren. Dat geld moet uit de algemene middelen komen. Dus: aan de omroepen de taak om dertig miljoen te bezuinigen.
Dat maakt Slagter razend. „Ten eerste: waarom mag er geen reclame voor acht uur worden uitgezonden? De supermarktspotjes die voor die tijd te zien zijn, kun je toch niet schadelijk noemen voor kinderen? Moet je kijken wat de jeugd via internet krijgt voorgeschoteld! Dat is veel erger! Ook voor volwassenen hoef je de Ster niet te schrappen, want uit onderzoek blijkt dat zeventig procent van de kijkers zich er niet aan stoort. Die gaan dan even koffie zetten.”
Hij weet zeker dat het advertentiegeld dat straks niet meer bij de Ster terechtkomt over de grens verdwijnt. „Om hun klanten te bereiken, gaat het bedrijfsleven adverteren bij Facebook en Google. Dus die centen verdwijnen naar het buitenland. Zo is dat in Spanje en Frankrijk ook gegaan. Zo gaat de hele Nederlandse media-industrie kapot.”
Zijn conclusie: „De minister is geld aan het verbranden. Want door de miljoenen die bij de Ster verdwijnen te compenseren uit de algemene belastingpot, dwingt hij de gewone burger om mee te betalen aan het dichten van een gat dat hij zelf heeft gecreëerd.”
Maar het kan toch best een beetje minder in Hilversum? „Nee! De laatste kabinetten hebben al 250 miljoen euro bezuinigd op de publieke omroep. En de publieke omroep is helemaal niet duur. De NPO kost de Nederlander een dubbeltje per dag. Dat is toch een schijntje? In Zwitserland en Engeland betalen ze vijf, zes keer zo veel.”
Wat is de oplossing? „Laat het kijk- en luistergeld maar weer terugkomen. Dan heb je het over acht, negen euro per huishouden per maand. Dan weet de Nederlander tenminste waarvoor hij betaalt en heb je een garantie dat je er programma’s voor krijgt.”
Even terug in de geschiedenis: het kijk- en luistergeld (officieel: de omroepbijdrage) werd in 2000 afgeschaft. Sindsdien worden de programma’s van de publieke omroep direct uit belastingopbrengsten betaald. Daarom ging het tarief van de eerste schijf van de inkomstenbelasting met 1,1 procent omhoog. „De politiek beloofde bij die verandering plechtig dat ze dat geld echt volledig aan de omroep zou blijven besteden. Nou, niet dus. Na twee jaar zaten ze al met hun vingers in die pot en moest de omroep maar bezuinigen.” Slagter benadrukt dat die 1,1 procent belastingverhoging bij de terugkeer van de omroepbijdrage weer terug moet naar de burger. „Anders betaal je dubbel.”
Nog even praktisch: het was destijds ook ook een heel gedoe met dure acceptgiro’s om dat kijk- en luistergeld te innen. Dat bezwaar valt nu weg, want het innen van de omroepbijdrage zou nu veel eenvoudiger kunnen, meent Slagter. „Dat regel je gewoon via de providers als Ziggo of de KPN. Dan gaan die centen rechtstreeks naar de NPO en is dat geld geen speelbal meer van de politiek”
Overstappen
Maar nee, zo’n veilige inkomstenbron voor de NPO is nog geen garantie dat er geen presentatoren voor meer geld overstappen naar de commerciële zenders, erkent Slagter. Toonaangevende NPO-gezichten als Matthijs van Nieuwkerk en Jeroen Pauw kunnen bij RTL en SBS meer verdienen en zouden daarom in het voetspoor van Eva Jinek en Paul de Leeuw de sprong naar de commerciëlen overwegen. Nu zijn ze gebonden aan de WNT-norm (Wet Normering Topinkomens: 189.000 euro per jaar). Slagter: „Maar het is een misvatting dat Matthijs alleen van belastinggeld wordt betaald. Hij krijgt niet alleen die WNT-norm, maar bijna het dubbele. Die extra twee ton komt uit de verenigingskas van BNN/Vara.” Onder het motto: genoeg is genoeg, wil de politiek die constructie met ingang van volgend jaar verbieden. Niet doen, vindt Slagter. „Als de ledenraad van BNN/Vara deze betaling goedkeurt, moet Den Haag zich er niet mee bemoeien. Matthijs is een buitengewone presentator met een buitengewoon goed programma. Dan mag hij ook buitengewoon worden beloond. Ik ben inmiddels zo ver dat we uitzonderingen moeten maken, anders verdwijnen er nog meer talenten.”
Aanbieding
Maar zou Van Nieuwkerk bij de commerciëlen niet meer kunnen verdienen dan vier ton? „Waarschijnlijk wel. Ik hoorde dat Eva Jinek daar straks rond de 1,2 miljoen per jaar krijgt. Als je zo’n aanbieding krijgt, ga je. Dat snap ik. Maar ik denk dat Matthijs blijft voor vier ton. Als je hem diep in zijn hart kijkt, zie je dat dat hart klopt voor de publieke omroep en dat hij niet anders wil dan DWDD.”
En Jeroen Pauw? „Ik denk niet dat hij gaat. Hij houdt van de publieke zaak.” Even later: „Nee, ik hóóp niet dat hij gaat.”
Zouden zijn eigen MAX-presentatoren ook meer moeten verdienen? „Ja. Martine van Os en Sybrand Niessen verdienen volgens de WNT ook bijna twee ton per jaar. Dat is veel geld. Maar bedenk daar wel bij dat ze daar ook een jaar hard voor werken. Ze doen dagelijks ’Tijd voor MAX’ en presenteren daarnaast ook andere programma’s. Het is echt puzzelen om ze drie weken met vakantie te sturen. Als je dat vergelijkt met presentatoren van andere omroepen die voor datzelfde salaris maar een half jaar werken, zouden Martine en Sybrand meer moeten verdienen.” Of hij met die ’andere presentatoren’ Yvon Jaspers bedoelt, wil hij niet kwijt. „Maar ik vind het wel krom.”
Slagter zegt het met het fanatisme waarmee hij Omroep MAX groot maakte. En groot wil houden. Hij is 65 jaar en wil doorgaan tot zijn zeventigste. En dan zelf zijn opvolger inwerken. „Het moet iemand zijn die mijn lijn volgt. Max is toch een beetje mijn kind.”
Goed geschreven door Jan. Maar de jongens en meisjes in Den Haag willen het maar niet snappen. Maar Oh wee als Hilversum er niet meer is waar moeten ze dan heen met hun “boodschappen” ?.
In de Voice bij SBS-RTL ???
Slob voert VVD beleid uit.Een NPO zonder Ster-inkomsten is om de publieke omroep te sarren. Slagter heeft groot gelijk.
Een echte publieke omroep mag niet afhankelijk zijn van reclame inkomsten of variërende budgetten vanuit een ministerie. Het is tijd dat het kijk- en luistergeld terugkomt, te innen door CvdM, direct of indirect. Jan Slagter is niet meer dan een roeptoeter voor eigen belang.
Andreas,
je schrijft:
“Het is tijd dat het kijk- en luistergeld terugkomt, te innen door CvdM, direct of indirect.’
En dat is nu precies wat Jan Slagter voorstaat. Heb je z’n stukje wel goed gelezen?
Of ben je aan het “roeptoeteren?”
Ik geloof ook niet zo in de schadelijkheid van reclame voor kinderen. Jongeren moet je opvoeden tot onafhankelijke, kritische burgers en niet tot slaafse volgers van verleidingen. Maar maakt het veel uit of het geld uit belastingen of geoormerkt kijk- en luistergeld komt? De critici van populistisch rechts zullen blijven roepen, dat ze geen zin hebben om financieel bij te dragen aan die “linkse” publieke mediakliek. Persoonlijk vind ik dat kopstukken als Matthijs van Nieuwkerk en Jeroen Pauw aan twee ton per jaar toch een redelijk en billijk inkomen genieten? Er bestaat zoiets als “intrinsieke” of immateriele beloning. Helaas worden deze salarisschalen absurd omhoog gejaagd door irrationele opwaartse sociale vergelijking. Dat zie je in het bankwezen en bedrijfsleven eveneens. Dit virus heeft tevens de semipublieke sector besmet.
En Paul,
Het meerdere van boven de “Balkenende norm” komt uit de Verenigingskas van de Omroepen. Niks belastingeld.
OK. Ik zei ook niet dat het surplus uit gemeenschapsgeld komt. Wel uit de ledenbijdrage en het exploitatieoverschot van de vereniging dus. Dat laat het principe van onredelijke, opwaartse sociale vergelijking onverlet. Ik vind twee ton per jaar ontzettend veel geld en een vorstelijk inkomen. Ik heb er moeite mee, dat z.g. progressieve, sociaal betrokken programmamakers zo inhalig blijken te zijn. Dat ondergraaft hun geloofwaardigheid.
Jan, leg het eens uit. Als het om de Televizierring gaat, stel je dat kijkcijfers veel belangrijker zijn dan de ring. Maar vervolgens klaagt je over de 250 miljoen die de afgelopen kabinetten is bezuinigd op de publieke omroep. Natuurlijk, geld moeten inleveren is nooit prettig. Maar in die tijd is het marktaandeel van de NPO gewoon even groot gebleven, zo niet groter geworden.
Blijkbaar is die 250 miljoen belastinggeld die is bezuinigd, dus niet van invloed geweest op de kwaliteit die je biedt. Of in ieder geval niet op op hoe je content ontvangen wordt door je publiek. Leg dan eens uit waarom al dat geld toch naar de NPO had moeten gaan en niet naar de zorg of het onderwijs?
Ik ben groot voorstander van de publieke omroep, laat dat duidelijk zijn. En ik kan weinig chocola maken van de plannen van Slob. Maar ik ben ook belastingbetaler, en in die hoedanigheid kan ik niet veel met partijen die klagen dat bezuinigingen schadelijk zijn terwijl dat in de praktijk nergens uit blijkt.
Weg met de reclames, public broadcasting moeten zelf hun financiën innen door contributies en donaties.