[BLOG] NPO-bestuursvoorzitter Shula Rijxman heeft in haar nieuwjaarsrede aangegeven open te staan om samen met internationale streamingdiensten Nederlands drama te maken. In eerste instantie lijkt dit een ideale wijze om door een hoger beschikbaar budget ook hoogwaardigere producties te kunnen maken. Ook voor de Nederlandse tv- en filmproducenten biedt deze samenwerkingsconstructie een grotere kans om internationaal door te breken en te kunnen concurreren met producenten uit bijvoorbeeld Hollywood. Het is echter de vraag of de publieke omroep, de producenten en de Nederlandse kijkers hier profijt op langere termijn van gaat hebben.
De Publieke Omroep
Door de samenwerking tussen NPO en haar omroepverenigingen met internationale partijen, zoals Netflix en Amazon zal juist het onderscheidend vermogen van de Nederlandse publieke omroep verminderen. Gaat de kijker en de politiek in de toekomst de noodzaak van het financieren van een onafhankelijke publieke omroep nog wel inzien, wanneer dezelfde content niet veel later ook op Netflix te zien is? Een soortgelijke discussie is nu al gaande bij voetballicenties. Daarnaast zal de afhankelijkheid van de publieke omroep aan internationale platformen zoals Youtube en Netflix hierdoor alleen maar gaan toenemen.
De producenten
Producenten krijgen door samenwerking tussen internationale videodiensten en de NPO een groter productiebudget, maar ook de mogelijkheid om naast de Nederlandse consument ook kijkers uit andere landen te bereiken. Een goed voorbeeld is de doorbraak van de Vlaamse crimeserie Undercover (VRT/Netflix), die ook zeer populair was onder Duitse Netflix-kijkers. Hier zit ook direct een nadeel in: de betrokken partijen zullen bij hun nationale productie rekening moeten houden met het internationale publiek. De puur op Nederland gerichte producties zullen verdrongen worden. Een partij als Netflix wil immers alleen budget investeren in een productie, die een groter bereik heeft dan ons kikkerlandje. Verhaallijnen, locaties en acteurs en soms zelfs de taal zullen hierop worden aangepast. Deze internationale concessies zijn niet altijd goed voor de kwaliteit, maar zeker niet voor het onderscheidend vermogen van de publieke omroepen. Ook hier zal de politiek zich sneller afvragen: ‘Heeft de overheid de taak om budget vrij maken voor producties die ook op Netflix te zien zijn?’ Op langere termijn kan dit dus juist negatieve gevolgen hebben voor Nederlandse producenten.
Kijker
In eerste instantie lijkt de Nederlandse kijker de grote winnaar. Veel gezamenlijke producties tussen internationale diensten en de NPO zullen juist door het internationalere karakter minder herkenbaar worden. Tevens zullen veel producties, na een lineaire lancering op de publieke omroep, snel achter een Amerikaanse betaalmuur komen van bijvoorbeeld Amazon en Netflix. Wen samenwerking met publieke omroepen, zoals BBC, ZDF of VRT zou overigens veel logischer zijn om de ‘publieke waarden’ in producties te garanderen. De Nederlandse consument zal zich immers kunnen afvragen: ‘Waarom betalen we belasting aan internationale producties, waar je binnen de kortste keren ook nog eens abonnementsgeld aan Netflix voor moet betalen?’
Momenteel is de samenwerking gericht op drama-producties, maar uiteraard zijn andere genres niet uit te sluiten. Moet bijvoorbeeld een talkshow zoals DWDD ook niet extra door Amerikaanse partijen gedeeld worden, waardoor de hoge salariseisen van Matthijs van Nieuwkerk ook in de toekomst ingewilligd kunnen worden? Nu steeds meer Nederlandse tv-producenten in buitenlandse handen vallen is ook af te vragen of de overheid deze vorm van samenwerking in de toekomst wil ondersteunen. De publieke omroep zou daarom nogmaals goed moeten nadenken in welke vorm en onder wat voor een voorwaarden zij internationale samenwerking met internationale platforms willen aangaan.
Richard Otto is uitgever van Spreekbuis.nl en extern consultant op gebied van marketing, communicatie en PR voor diverse (media)bedrijven.
Europese publieke omroepen werken inmiddels al jaren samen aan internationale producties, vaak onder de vlag van Lumière. De NPO vond het niet nodig om hieraan deel te nemen om diverse redenen die achteraf niet valide bleken.
De NPO loopt weer achter de feiten aan wat betreft samenwerking met andere on-demand platforms. Dit had net als in andere landen allang zo moeten zijn. En laat de NPO dan gaat dat NPO Start plus opheffen.
Aan de andere kant valt er inderdaad wat voor te zeggen dat als mensen na uitzending bij NPO de series willen zien ze er eigenlijk dubbel voor betalen bij een Netflix, Disney, Amazon etc.
Ook kun je zeggen dat de NPO dit al decennia lang doet. Dit omdat het grote archief van de NPO (Beeld en Geluid) niet vrij toegankelijk is over alle Nederlanders. 90% van alle programma’s, series en films ooit gemaakt kun je als belastingbetaler nooit meer terug zien mits je er voor betaald. Dan kun door de NPO bepaald sommige programma’s terug zien via NPO Start plus of NPO Extra of voor heel veel geld per aflevering een een exclusieve dvd bestellen. De NPO schermt hier met dat de uitzendrechten zo duur zijn en dat het daarom niet mogelijk is. Echter hoort dit niet op te gaan aangezien bijna alles is gemaakt met belastinggeld. Ook de opdrachten aan buiten producenten konden gemaakt worden met geld wat door elke Nederlander sinds de start van televisie is betaald. Dat hele rechten verhaal zoals bij het schrijven en zingen van liedjes of het bedenken en maken van een film gaat dus bij producties gemaakt door de NPO stiekem helemaal niet op. Of eigenlijk zou je kunnen zeggen dat de rechten van de programma’s en series bij de kijker ligt. Het is van iedereen en iedereen heeft er al voor betaald om zoadat het gemaakt kon worden. Daarom hoort alles wat ooit gemaakt is en bewaard is gebleven gewoon vrij toegankelijk te zijn voor iedereen. De middelen zoals NPO Start, NL Ziet, de themazenders en de samenwerkingen met reeds bestaande en populaire on-demand platforms zijn er dus het is schandalig dat na al die jaren dit nog steeds niet is geregeld door de NPO. Ook de politiek laat dit liggen. Dit moet echt veranderen.
Andere commerciële (thema) zenders vragen al jaren om programma’s van de publieke omroepen te mogen uitzenden. Dit zijn o.a. ONS, PebbleTV en 192TV maar ook Videoland en daarbij RTL Lounge en RTL Crime. Met benoeming van de omroep waarvan het programma officieel is. Ook hier houd de NPO de deur veel al dicht. Hoe kun je hier als omroep of NPO tegen zijn. Je krijgt gratis een extra platform om je zelf als omroep te laten zien.
In deze tijd moet je juist samenwerken en alles aanbieden i.p.v. steeds de deur dicht houden. De kijker heeft het recht om alle programma’s die ooit gemaakt zijn bij de publieke omroep te zien. Waar en wanneer hij maar wil. Nu liggen al die mooie programma’s en series maar te liggen in de grote archief en geniet niemand er meer van. De omroepen blijven nee zeggen en met die rechten schermen. Slecht en gewoon kijkertje pesten.
De omroepen willen wel hoor, het is de NPO die dwars ligt. Net als media op social, of op youtube, de NPO blokkeert alles.