Gedreven mag je Michiel Koudstaal best noemen. Al vanaf zijn vijftiende verdient hij geld met zijn stem. Is er een nieuw technisch snufje, dan is hij er vaak als de kippen bij om het toe te passen. En hoewel het prima is dat de toon op radio, televisie en online tegenwoordig wat losser is dan vroeger, hecht Koudstaal op bepaalde punten toch zeer aan nauwkeurigheid. Goed vakmanschap, daarmee begint en eindigt alles voor hem.
Via zijn stemmenbureau Voxcast levert hij heel veel stemmen aan klanten. Maar het grootste deel van zijn inkomsten haalt hij binnen met zijn eigen stem. Waar die stem zo belangrijk is, dringt zich de vraag op of hij hem heeft verzekerd. Immers: stem weg, inkomen weg.
De schele Amerikaanse komiek Ben Turpin (1869-1940) was in 1920 de eerste die zo’n verzekering afsloot. Hij zou 25.000 dollar krijgen als zijn scheelheid zou verdwijnen. Marlene Dietrich (1901-1992) verzekerde haar stem voor een miljoen dollar, Bruce Springsteen de zijne voor zes miljoen.
En Koudstaal? Hij snapt de vraag, maar schildert de realiteit. ,,Alfred Lagarde (1948-1998, dj bij onder meer Veronica, red.) heeft het eens geprobeerd. Hier in Nederland lukt dat niet. Bij verzekeraar Lloyd’s in Londen wel, maar dat kost veel te veel geld. Bovendien: ook als je ziek bent, kun je inspreken, al is je stem dan wel iets hoger of lager dan anders. En helemaal kwijt ben ik mijn stem nog nooit geweest. Eén keer heb ik prednison genomen toen ik live moest, maar meestal heb je bij ziekte aan bijvoorbeeld Fisherman’s Friend genoeg.’’
Omroep Baarn
Al heel jong rolde Koudstaal de geluidswereld in. Als 12-jarige had hij al een studiootje thuis. ,,Daar zat ik liever dan op straat te voetballen. Ik deed toen dingen voor de lokale omroep in Baarn. Later ben ik er bij Veronica in gerold. Ik maakte er spotjes en kreeg een dj-opleiding. Vanaf mijn vijftiende verdiende ik geld met inspreken. Ik had toen best veel werk voor zo’n jochie. Mijn eerste betaalde commercial sprak ik in in de Wisseloord Studio’s. Mooi was dat, heilige grond. En toen ik 20 was, deed ik bij NBC Superchannel in Engeland alle spotjes voor de Nederlandse markt.’’ Een prachtige tijd had hij van 1995 tot 2013 bij SBS. Hij hielp er onder meer ’Hart van Nederland’ opzetten en leende vanaf 2006 zijn stem aan alle promo’s en grote SBS-programma’s.
Die opsomming wekt licht de indruk dat Koustaal vrijwel nooit in de schoolbanken zat. ,,Nee hoor, ik heb mijn vwo afgemaakt en ben aan de Universiteit van Amsterdam begonnen aan de studie communicatiewetenschap. Dat wil zeggen: één dag, één college. Dat ging over zoiets als: hoe ze vrouwen uitbeelden op tv. Toen dacht ik: ik ga maar weer eens aan het werk.’’
Tegenwoordig doet hij veel voor het ANP, is hij de stem van het TMG-platform VNDG, is zijn stem bij RTL te horen in het programma ’Gallileo’ en sinds 17 april in ’Voor de rechter’, werkt hij voor reclamebureaus en videoproductiebedrijven. Het meeste komt in Hilversum tot stand, in zijn studio aan huis.
Daarnaast levert hij via Voxcast stemmen van anderen. ,,Zo komt de stem in het nieuwe SBS-programma ’The Wall’ uit mijn stal en heb ik laatst de nieuwe stem voor Fox geleverd.’’ De meeste kwalitatief goede stemmen in Nederland heeft hij in portefeuille, vertelt hij. ,,Als een stem waarom wordt gevraagd bestaat, dan vind ik hem.’’ Daarbij geldt dat hij ’de klant wil ontzorgen’ en er eer in stelt ’stemmen binnen twee dagen te betalen, want ik wil blije mensen achter de microfoon’.
Informeler
De trend in stemmenland is dat de toon informeler wordt. Koudstaal: ,,Je moet meebewegen met je tijd. Inspreken zoals Philip Bloemendal kan niet meer.’’ Maar er zijn grenzen. Raar vindt hij bijvoorbeeld verschuivingen van klemtoon. ,,Úniek in plaats van uniék, spéctaculair in plaats van spectaculáir.’’ En: ,,Je toonhoogte aan het einde van de zin moet niet omhoog gaan, je moet ’omlaag lezen’. Klinkt overtuigender. Het is een van de dingen die ik heb geleerd van Arend Langenberg (nieuwslezer, 1949-2012, red.). Verder moet je uitkijken dat je jezelf niet een toontje aanleert. Bij iedere zin moet je je afvragen wat de beste manier is om die te presenteren.’’
Daarbij doet het er dankzij de techniek niet toe waar ’de stem’ is als een opdracht binnenkomt. ,,De drukste week van 2017 viel midden in onze vakantie in Spanje. Ik heb gewoon geleverd, want mijn apparatuur heb ik altijd bij me.’’
Voxcast
Voxcast is de handelnaam waaronder Michiel Koudstaal (44) opereert, maar zijn in 1993 gestichte bedrijf heet formeel nog steeds heel prozaïsch M. Koudstaal. Het is een eenmanszaak, maar hij werkt met tal van freelancers. Over de financiële resultaten wil hij slechts kwijt: “Ik kan er goed van leven.’’
Geef als eerste een reactie