[BLOG] De bemoeienis van de politiek met de Nederlandse Publieke Omroep neemt toe. Los van de discussie over onze toekomst en de gevolgen voor ons budget, is dit iets waar ik me grote zorgen over maak. Maar als politici over ons praten en schrijven, dan praten we graag mee. Daarom voel ik de behoefte om nogmaals te benadrukken welk belang hier voor ons publiek en alle makers op het spel staat: onze onafhankelijkheid.
Gisteravond werden in de Tweede Kamer nog enkele moties ingediend om de meest omstreden plannen uit de visiebrief van minister Slob bij te stellen. Vooralsnog wijst de minister alle wijzigingsvoorstellen af, maar zei wel serieus te zullen kijken naar alternatieve voorstellen. Ik vind het vooral belangrijk om nu tussen alle politieke bedrijven door (het mediadebat van 11 september jongstleden, de begrotingsbehandeling komende november) duidelijk te maken waar wij staan, waar de Nederlandse Publieke Omroep voor staat, hoe wij naar de toekomst kijken. Zeker nu we steeds vaker zien dat de politiek het niet kan laten om zich te bemoeien met onze financiering, onze inkomsten en onze programmering.
Dan gaat het over de kosten van een reisprogramma, de salarissen van onze boegbeelden en de definitie van amusement. Om nog maar te zwijgen over de bemoeienis met de profilering van onze zenders, zoals de invulling van NPO 3. Verantwoordelijkheden die toch echt helemaal bij de publieke omroep liggen. De Evaluatiecommissie* beaamt dat. En ik citeer: “Vanuit de overheid moet de NPO het noodzakelijke vertrouwen krijgen om met rust, voldoende budget en financiële zekerheid zijn belangrijke publieke rol te vervullen”.
De woorden van het kabinet in het regeerakkoord en in de visiebrief over de rol en verantwoordelijkheid van de publieke omroep zijn ook duidelijk en eenduidig: “Publieke waarden met een publiek belang, verbindend en onderscheidend, onafhankelijk van politiek en commercie, en vooral bedoeld voor alle Nederlandse burgers.”
Maar let op, ik wijs u op enkele enorme tegenstrijdigheden in die visie. Want hoe kun je nu zeggen dat de publieke omroep moet blijven vernieuwen en een kweekvijver moet zijn voor talent en dan voorstellen om NPO 3 te schrappen? Hoe kun je nu zeggen dat reclameluwte in combinatie met elk jaar flink bezuinigen financiële zekerheid oplevert? Hoe kun je nu zeggen dat de publieke omroep een belangrijke publieke rol in de samenleving moet vervullen, maar tegelijk ons niet het vertrouwen geven om die rol met rust, meer budget en financiële zekerheid te vervullen?
Over die bezuinigingen, over het budget van de publieke omroep, zijn de misverstanden groot en hardnekkig. 40 miljoen extra? Laat u het zand niet in de ogen strooien. Het is een mooie compensatie, daar zijn wij ook blij mee, maar deze is nodig om een in 2018 doorgevoerde structurele bezuiniging van 60 miljoen te compenseren. En dus niet om een nieuw en gigantisch gat te dichten dat ontstaat als de reclame deels verdwijnt. Dáár komt, zoals het er nu voorstaat, geen compensatie voor.
Zoveel meer bezuinigingen, zoveel minder geld; dat kan niet anders dan gevolgen hebben voor onze mooie programmering. Maar dat wil niemand. Het publiek niet. De NPO niet, de omroepen niet. Ook kabinet en Kamer niet. Wat het kabinet wél wil, is méér, of in ieder geval net zoveel, maar dan voor veel minder geld. Dat kan natuurlijk niet. En het gaat in Den Haag ook vaak over het salaris van onze boegbeelden. We weten het allemaal: de publieke omroep is een kweekvijver voor talent. Talent dat daarna weleens overstapt naar een commerciële partij, omdat ze daar bijvoorbeeld veel meer kunnen verdienen. We zouden eigenlijk een heuse transfervergoeding moeten invoeren, die we dan voor 100% in de programmering steken. Dan heeft het publiek ook nog iets aan die hele ‘tv-oorlog’!
Dat gezegd hebbende; we moeten nu wél door. De blik vooruit. Samen. Ik vind het belangrijk dat de publieke omroep de komende maanden niet alleen onderwerp van gesprek is, maar zelf het gesprek aangaat. We gaan samen met de omroepen optrekken om de politieke ruimte die minister Slob heeft geboden op onze manier in te vullen. We gaan samen duidelijke plannen ontwikkelen, hapklare plannen waar het kabinet niet omheen zal kunnen. En we zijn ons aan het oriënteren op samenwerking met andere mediapartijen, zowel nationaal als internationaal – ja, ook Netflix – zónder daarbij onze onafhankelijkheid en onze publieke functie uit het oog te verliezen.
En we willen uiteraard snel verder praten over reclame bij de publieke omroep. Samen met de omroepen hebben we een alternatief STER-voorstel gemaakt waarmee we minder hard worden getroffen in het budget. Wij zeggen: begin bij het reclamevrij maken van kinder-tv en online-kinderprogrammering.
Een ander onderwerp dat nu op tafel ligt is de regionale programmering. De NPO vindt dat ook belangrijk. Daarom besteden we nu al veel aandacht aan programma’s in en over de regio; daar willen we verder in investeren, bijvoorbeeld door samen te werken met de regionale omroepen aan een nieuwsvenster. Maar NPO 3 blijft noodzakelijk voor het bereik van jonge mensen. Daar sta ik voor.
Ja, er is werk aan de winkel. In Den Haag, maar zeker ook in Hilversum. Minister Slob heeft ons vele malen verzekerd dat niks vastligt en dat het kind (NPO 3) niet met het badwater mag worden weggegooid. Daar houd ik hem aan. Maar ik ben er niet gerust op. Om het Haagse tij te keren hebben we nog een lange weg te gaan. We gaan dus samen met de omroepen hard aan het werk en blijven in gesprek met Den Haag. Voor onze makers, voor onze kijkers en luisteraars. Wij staan pal voor een sterke en pluriforme publieke omroep, voor heel Nederland.
Shula Rijxman
Bestuursvoorzitter Nederlandse Publieke Omroep
*Rapport Evaluatiecommissie publieke omroep 2012-2017, verschenen in mei 2018
Ik breng voor de derde keer het volgende lijstje naar voren: 1) Doelmatigheid (rendement). 2) Pluriformiteit of heterogeniteit. 3) Onafhankelijkheid en kritische houding. 4) Draagvlak en draagwijdte. 5) Kwaliteit (elitair vs. populistisch?). 6) Macht en invloed (kijkcijfers, impact, penetratie, impact). Soms bekruipt mij het vermoeden dat dit rijtje bij nummer 1 als ophoudt. a) Salarissen boegbeelden: dat kan wat mij betreft wel soberder. Waarom is twee ton per jaar niet genoeg? Waar blijft het idealisme van die “linkse” opiniemakers? b) Bescherming kinderen tegen reclame: de beste garantie voor weerbaarheid is opvoeding tot emotionele, intellectuele, sociale, morele en maatschappelijke AUTONOMIE in plaats van CONFORMISME. Regels over feitelijke onjuistheid, misleiding, ongewenste aanprijzing van asociale, agressieve of ongezonde leefstijlen, discriminatie, nodeloos kwetsen, beledigen of kleineren zijn er al en kunnen verscherpt worden gehandhaafd. c) Het regionaliseren van NPO TV 3: dit is een sterfhuisconstructie en bovendien overbodig. Lokale, streekgebonden en regionale zenders zijn via kabel en internet toegankelijk genoeg. Ik vermoed dat politici moeite hebben met de vernieuwende, kritische, experimentele toon en onvoldoende economisch rendement van dit kanaal. Sommigen vinden NPO3 te “links”. d) De technologische en letterlijk grensverleggende ontwikkelingen (mondialisering) zijn moeilijk bij te houden en te financieren. Op zich ben ik er wel voor om een ruim budget te reserveren voor inschakeling van specialistische experts om deze concurrentie met die multinationale mediagiganten aan te gaan.
1 x impact kan vervallen.
Toen ik in de TROS OR zat werden we om de 4 jaar (nieuw kabinet) geconfronteerd met andere, vooral andere, gezichtspunten van de politiek. Gek werden we er als programmamakers van. Dit soort bemoeienis is er al sinds mijn PO tijd en begon eigenlijk in de jaren 80 al. Dan moesten we als omroepen meer samenwerken dan weer je als omroep profileren.
En toen speelden de leden aantallen weer een rol.
En ook leuk, als wij dan als OR tegen de politiek zeiden hoeveel leden zij hadden, bijvoorbeeld de VVD met zo’n 30.000, moesten we heel erg lachen. Dus die 30.000 leden vinden iets van de Omroep waarvan de kleinste omroep er al meer heeft…….
Ik wens mijn huidige collega’s erg veel sterkte.
Omdat de publieke omroep deels uit gemeenschapsgeld wordt gefinancierd, vind ik wel dat de overheid eisen mag stellen aan doelmatigheid van besteding. Maar inhoudelijke bemoeienis met programma’s en profiel van de omroepvereniging acht ik uit den boze. En het gezeik over dat de NPO “te links” zou zijn, moet nou ook maar eens ophouden!
Die gasten van de PVV en het FvD zijn zelf zeer eenzijdig, selectief, kortzichtig, rancuneus, gefrustreerd, ontevreden, onverdraagzaam, machtswellustig, bekrompen, anti democratisch en sommigen ronduit zwak begaafd of geestelijk gestoord.
Mag ik u hartelijk bedanken voor deze zéér eenzijdige, kortzichtige, rancuneuze, gefrustreerde en heel erg bekrompen reactie?
Bent u zelf niet ronduit zwak begaafd of een soort van geestelijk gestoord?
Bedenk dat ook minder linkse mensen – zo u wilt, rechtse mensen – belasting betalen voor de door u bejubelende publieke omroep!
Het zou u sieren om wat minder kortzichtig te reageren en eens te overwegen waarom “die gasten van PVV en FvD” reden tot bestaan hebben….
Dat bestaan is bijvoorbeeld nodig om mensen met eenzijdige linkse denkbeelden een beetje tegengas te geven.
NPO moet op de schop en niet zo’n beetje ook.
Drammen tegen zogenaamde populisten zonder te (willen) beseffen dat niet iedereen een fan van GL, D666, CU enz. is.
DANK U.
Waarom zet u uw academische titel zo nadrukkelijk achter uw naam? Ik waardeer elke bijdrage van fatsoenlijk rechts (CDA, VVD, CU, SGP, 50+), maar vulgair rechts (PVV en FvD) is niet gewoon conservatief, maar zeer onverdraagzaam (Wilders wil iedereen bij de PO ontslaan, die kritisch op hem is en Thierry Baudet beschuldigt wetenschap, kunsten en pers zo ongeveer van landverraad), en met een antidemocratische en antirechtstatelijke ondertoon.
ik vind eigenlijk dat de “linkse” hoek (D66, groenlinks,PVDA)veel extremistischer en populistischer zijn dan de zogenoemde “rechtse” hoek. Mevr. Rijxman is de linkse hoeder en zou als partijdige bestuurder meteen ontslagen moeten worden
Het gaat er juist om dat npo een linkse propaganda zender is waar het meer rechtse geluid geen plek krijgt en altijd weggehoond word, was de npo maar de zender van onafhankelijke programma’s . Daarom vinden echt heel veel Nederlanders dat npo niet subsidie waardig meer is.
Het moet anders en het plan van de politiek klopt van geen kant maar je kan het overduidelijk niet aan Fransje Klein, Susanne Kunzeler en Shula overlaten. Die blijven maar een beetje aanrommelen. Er gaat zoveel geld verloren bij de NPO aan onzin dingen i.p.v. aan de programma’s of zien en maken wat de kijker wil.
En … wat wil de kijker dan, volgens u?
@Paul
Misschien wat willen niet helemaal de goede woordkeuze. Moet meer zijn waar behoefte aan is. De behoefte is denk ik een brede publieke omroep en niet door allerlei bezuinigingen een uitgeklede NPO. De NPO en de politiek kan meer onderzoek doen naar wat de mensen graag willen zien i.p.v. zelf te bepalen wat ze uitzenden. Als je met aparte omroep clubjes wil blijven werken zorg dan dat er een duidelijk verschil te zien is tussen deze clubjes. Een betere balans tussen links en rechts. Minder geld naar baasjes en overhead maar meer naar programma’s. Goede series van eigen bodem. Minder aankoop uit het buitenland. Een jongeren platvorm op internet met daarin ook radio. Radio 5 op FM op de plek van 3FM. Een klein pop/rock station alla Studio Brussel op het kavel van het huidige Radio 5. Minder dj’s op Radio 2. Spijkers met koppen naar Radio 5. Groots amusement met bekende Nederlanders aan de commerciëlen over laten. (Wie is de Mol en De Slimste kunnen gewoon met onbekende Nederlanders) Nederlandse dramaserie op het hoofdpodium van NPO1 en niet weggestopt op NPO3. NPO3 niet regionaal maar aanvullend aan NPO1, NPO2 en NPO Start. Het Beeld & Geluid archief van de NPO gratis op NPO Start en NL Ziet. De kijkers hebben er immers al eens voor betaald. Geen herhalingen midden in het seizoen op primetime. Niet te veel van het zelfde (Kassa, Radar en Meldpunt zijn 3 consumenten programma’s op NPO1) Geen films en series nagesynchroniseerd (geld ook voor ZAPP) Regio tv gewoon op een eigen kanaal houden en niet op NPO3. Meer samenwerken met andere partijen als Netflix, YouTube, de commerciëlen, ONS etc. Sport naar NPO3 en niet dat er van alles voor moet wijken op NPO1. Je hoeft ook niet alle sport uit te zenden. Je hoeft als NPO ook niet alle detective series aan te kopen. Stoppen met al die flut bn’r panelshowtjes alleen maar omdat het goedkoop is om te maken. Stoppen met NPO1 Extra, NPO2 Extra en NPO ZAPP Extra. Hiervoor zijn NPO Start en NL Ziet. Leer ouderen NPO Start en NL Ziet beter te begrijpen en te waarderen. Serious Request naar Radio 2. Stoppen met al die flutprogramma’s op NPO3. Als de AVROTROS programma’s als De ijzersterkste (schaatsen met de sterren) wil blijven maken ze dwingen om commercieel te gaan) etc etc en zo kan ik nog wel even doorgaan. Er zijn zat dingen om te bezuinigen terwijl de kijker daar weinig van hoeft te merken of er iets moois en beter hoor terug krijgt. Persoonlijk zou ik zeggen hef de omroepen op en ga voor het Belgische model met EEN, Canvas, Sporza en ZAPP
Dag Michel,
Je schrijft:
“Als de AVROTROS programma’s als De ijzersterkste (schaatsen met de sterren) wil blijven maken ze dwingen om commercieel te gaan)”
Ik heb 4x van dichtbij meegemaakt als OR lid toen de bazen van de TROS voor de zoveelste keer commercieel wilden. alle keren zou de Radio worden opgeheven. (niet interessant). En steeds werd het niks, De laatste keer was samen met RTL. De politiek lag zelfs dwars…..ja,ja.
Ik heb gelukkig alle stukken nog en zal ze t.z.t. openbaren.
Maar ja, ik kwam m’n hele werkzame leven al op voor de “werkende programmamakers”. En daar hoor je de politiek nooit over…….Ja, er was er altijd 1, die kwam zelfs op de werkvloer meelopen, dat was Jan Marijnissen.
1) Op zich neem ik spanning waar tussen a) zo breed mogelijk enerzijds en b) diepgang en kwaliteit anderzijds. Kwantiteit en kwaliteit hoeven elkaar natuurlijk niet uit te sluiten, maar zijn soms toch moeilijk met elkaar te verenigen. Zaken die veel mensen aanspreken, moeten een beetje luchtig, gezellig, oppervlakkig, ontspannend en verbindend zijn. Daarnaast zijn er producties, die gericht zijn op een specifiekere doelgroep en daarmee per definitie minder draagvlak en draagwijdte hebben. Dit betreft doorgaans “moeilijker”, kritische, soms tegendraadse, zo je wilt: meer elitaire, programma’s. 2) Betere balans tussen “links” en “rechts”?? Wat een gezeur toch, dat geklaag over de “linksheid” van de NPO! AVRO/TROS, KRO/NCRV, EO, VPRO zijn helemaal niet zo links, hoogstens onafhankelijk kritisch. De VPRO is eerder absurdistisch, anarcho-liberaal dan links. Houden we BNN/VARA over als het progressieve smaldeel van de mediavloot. De kritiek van nationalistisch, populistisch rechts vertegenwoordigt om te beginnen “slechts” 20 tot 25% van het electoraat en neemt dikwijls echt zeer vulgaire, onverdraagzame, smakeloze en reactionaire vormen aan. Ik vind het terecht dat de NPO de “brutaalste met de grootste bek” niet alle ruimte geeft om eindeloos door te blijven ageren. Daar hebben we bovendien POWNed en (in mindere mate) WNL voor. 3) Amusement en ontspanning vs. informatief, educatief, artistiek en serieus. Ik geloof dat een “brede” publieke omroep zich bezig moet houden met beide genres. Vermaak en vertier moet je niet uitsluitend overlaten aan de commercie. Je hebt zowel populaire als culinaire cultuur. Van mij mag een verfijnd maal best afgewisseld worden met een bak patatje oorlog. 4) Sport. Ik ben voorstander van een apart sportnet of in elk geval onderbrengen in afzonderlijke en afgebakende programma’s. Dat te pas en te onpas onderbreken van andere programma’s voor dwingende flitsen is inderdaad buitengewoon irritant. 5) Fundamenteel afschaffen van bestaande bestel en vervangen door een BBC-achtig of Belgisch systeem? Zou kunnen, maar ik vrees dat dit wel ten koste gaat van de pluriformiteit van onze omroepstructuur.
@Juul Ik probeerde even in het kort een aantal dingen te noemen. Ik snap heel goed dat er veel meer haken en ogen zitten aan het commercieel gaan van AVROTROS. En dat dit ook consquenties hebben voor mensen die al jaren werken voor deze omroep. Dat zal het al ze in het bestel blijven ook hebben met het oog op het nog meer bezuinigen op de NPO en het terugdringen van (groot) amusement. Het grootste anker van de omroep AVROTROS. Vermaak brengen aan de mensen zonder een gedachte er achter zoals andere omroepen. Ze hebben al afscheid moeten nemen van vele titels en doen eigenlijk al heel lang niet meer waar ze eigenlijk voor staan.
Ik weet dat er in het verleden meerdere keren plannen waren om commercieel te gaan. De plannen vonden toen steeds geen doorgang. Nu zijn de kaarten anders geschud en is het juist het moment om het wel te doen.
AVROTROS (of misschien alleen TROS) zou zich kunnen aansluiten bij Talpa en haar televisie activiteiten voort kunnen zetten met meer amusement en programma’s terug waar ze ooit mee moesten stoppen. SBS6 zou dan in dit geval (AVRO)TROS 6 kunnen worden. Wat betreft radio is er de keuze om een van de stations om te dopen in (AVRO)TROS radio. Ik zou dan zeggen Radio 10. Ook kan met online van alles doen en de nieuws programma’s die ze nu maken op radio kunnen opgaan (met de medewerkers) in het nieuwe nieuws platvorm wat Talpa aan het creëren is op tv, radio en online. Sterren.nl kan blijven. Een commercieel radiostation net alleen maar Nederlandse muziek kan er worden opgezet. (AVRO)TROS kan meer het land in Muziekfeest op het plein en andere evenementen en zich als merk verbinden aan Heel Holland zingt Hazes en De Toppers. Online heel veel mogelijkheden om AVROTROS of een aantal programma’s verder uit te bouwen. Meer Nederlandse series maken met Talpa fictie of in samenwerking met Netflix, Amazon, Videoland of Disney. Zo kan ik nog wel even doorgaan maar het komt er op neer dat (AVRO)TROS eindelijk weer de volledige vrijheid zal hebben waar ze voor staat. Voor Talpa is het ook gunstig vanwege programma’s en presentatoren die op een of meerdere plekken in het bedrijf kunnen worden ondergebracht en ze hebben er een sterk merk bij. Of 2 als ze met AVRO en TROS apart aan de slag gaan. Die mogelijk is er ook nog. Best vele mogelijkheden voor zowel voor Talpa als voor AVROTROS. Binnen het bestel zal de rol van AVROTROS binnen 10 jaar zijn uitgespeeld. Willen ze als merk (merken) blijven bestaan in de toekomst dan is dit het moment om de stap te maken.
AVRO/TROS domineert de programmering op NPO Radio 4 (klassieke zender).Als hartstochtelijk klassieke muziekliefhebber moet ik eerlijk zeggen dat zij breed aandacht besteden aan alle genres, stijlperioden en experimenten. Vroeger was de TROS nog weleens geneigd zich te beperken tot het “makkelijke” ‘Music for the Millions’ genre met vaak verouderde uitvoeringen, maar daar merk ik tegenwoordig weinig meer van. De AVRO heeft natuurlijk altijd al een reputatie gehad op het gebied van kwalitatief hoogstaande producties op het gebied van “serieuze muziek”. Wel vind ik dat op radio 4 iets teveel “flauwekul” rubrieken zijn, zoals de “prijs CD”, de “rebus”, en het dichotome thema, waarbij muziek gekozen kan worden die past bij een tegenstelling: b.v. een culinair verantwoorde 4 gangen maaltijd vs. een patatje oorlog. Wat een onzin! Op een klassieke zender wil ik vooral MUZIEK horen en informatie over stijlperiode, componist, genre, uitvoerders en eventueel een concertagenda. De rest is irrelevant. Wat betreft geven de BBC en KLARA (Klassieke Radio van Vlaanderen) het goede voorbeeld.
Wat DAT betreft …
Hoe vaak nog zal het wiel opnieuw worden uitgevonden?
Wat bedoelt u precies? Wat is volgens u “het wiel”?