Oh wacht, volgens mij is er één groep mensen in radioland die ik nog niet voor het hoofd heb gestoten met mijn kleine schrijfsels online en dat zijn de… radiocoaches!
Er zijn er in Nederland een paar. Over het algemeen zijn het ex-radiodeejays die het zelf nooit verder hebben geschopt dan de nacht, het weekend of in het beste geval de avond bij een landelijke zender. Als we het met voetballers zouden vergelijken dan speelden ze hooguit in de eerste divisie of zaten ze veel op de bank. Fair enough, zo iemand kan ook verstand hebben van radio. MAAR er is een grote maar: het gros van de radiocoaches in Nederland zijn radioLIEFHEBBERS. En daar vliegen ze uit de bocht. Ze houden teveel van radio om er een objectieve en zakelijke kijk op te houden. Zijn zelf té veel jock om in te zien dat er nou eenmaal regels bestaan voor succesvolle radio.
Ik zie bij bijvoorbeeld radiocoach Pierre Papa met de ene na de andere tweet over een prachtige doorstart uit Amerika, hoe gaaf hij het heeft gehad bij een studiobezoek etc. Hartstikke lieve man die Pierre, maar is dat hele radiocoach spelen niet gewoon een verkapt excuus om toch nog iets bij een radiostation te kunnen doen, zonder dat je er werkt? Ja je kunt je als coach ontwikkelen en het valt te prijzen dat er een beroepsgroep ontstaat die hier nog niet of nauwelijks bestaat. Maar in Nederland mag iedereen zich coach noemen, daar hoef je geen papieren of talent voor te hebben. Waarmee garandeer jij mij dat je me dingen gaat bijbrengen die je geleerd hebt over radio in een langdurige opleiding en het niet louter op jouw smaak is gebaseerd? Dat is dan ook wat je vaak terughoort van tegenstanders van dit soort radiocoaching, ‘wie denkt hij wel niet dat hij is om mij te vertellen hoe ik radio moet maken?!’.
Stel nou dat Edwin Evers radiocoach zou worden, dan zat ik nu al in de auto om iets van hem te leren. Want die man heeft jaar in jaar uit bewezen dat hij het verschil kan maken. Idem voor iemand als Stenders. Of Wessel van Diepen. Er is in Nederland nog geen enkel boek met radiokennis te vinden, geschreven door een Nederlander, in het Nederlands. Ik heb een dappere poging gedaan maar ben niet verder gekomen dan een verzameling columns plus een aantal artikelen. Verdomd moeilijk, zo’n boek maken. En tijdrovend. Waarom begint de radiocoach in Nederland daar dan niet eerst mee? Dan heb je ook iets waarmee je de autoriteit verleend wordt die je nodig hebt voordat mensen iets van je aannemen, zeker als je boek bijvoorbeeld door gerenommeerde jocks gelezen wordt of zelfs aanbevolen.
Het grootste manco van radiocoaches vind ik dat zij het werk proberen te doen wat eigenlijk de programmaleider van een radiostation hoort te doen. Hij (of zij) hoort voor jou tijd vrij te maken in de agenda, met je te sparren over wat hij wel en niet goed vindt klinken bij je en zo dus samen een vertrouwensband op te bouwen. Want dat is wat je als jock uiteindelijk wil: feedback op je programma, linksof of rechtsom en een goede band met je direct leidinggevende. Daar iemand van buitenaf voor inhuren is als tegen een man die te weinig seks krijgt van zijn vrouw zeggen ‘zoek er nog maar iemand naast!’.
Ik gun het de jongens die het doen van harte, dat hun werk als radiocoach een succes wordt, maar ik heb er een hard hoofd in of het werkt. Misschien werkt het zelfs wel averechts. Het feit dat bijna geen enkel radiostation de kosten voor deze coaches wil dragen en het vaak uit de portemonnee van de deejays zelf moet komen zegt ook wel iets. Het zal wel iets doen, maar het vertrouwen van de jock op de lange duur misschien zelfs schaden. Je wil het goed doen voor je programmaleider, niet voor iemand van buitenaf.
Ik blijf zeggen: investeer in jezelf door online flink wat materiaal te bestellen van radioconsultants uit Amerika, Duitsland, Engeland of Ierland. Die landen zijn veel verder en professioneler ontwikkeld op radiogebied dan wij hier in ons kikkerlandje. Simpelweg omdat het veel grotere landen zijn of de radiomarkt een stuk competitiever. Ook het feit dat we nog steeds met een half commerciële publieke omroep zitten hier en regionale commerciële radio aan onmogelijke regels moet voldoen zorgt voor stagnatie van de radiomarkt. De beroepsgroep radiomaker kan zich op deze manier niet verder meer ontwikkelen, mensen die op een plek zitten blijven braaf doen wat van hun gevraagd wordt en oudgedienden als Rob Stenders en Ruud de Wild kunnen nog jaren mee. Simpelweg omdat er geen gedegen opleiding is en een verstoord radiolandschap, met minimaal drie radiozenders van de NPO als grootste concurrent voor alle anderen.
Interne opleidingstrajecten bij stations als QMusic vormen mensen om tot perfect getrainde praatrobots. Zonde van zo’n mooi medium dat er zo weinig ruimte is tot experimenteren is en je jezelf via lokale, regionale en dan landelijke radio kunt opwerken tot een klasse A jock met veel eigenheid. Ik heb zelf het geluk gehad dat ik in de buurt van de Belgische grens woonde waar ik als jongen van 18 al geld kon verdienen met dit beroep. Ik zat op het laatst dagelijks bij drie verschillende radiostations flink wat vlieguren te maken. Daarna mocht ik naar hartelust experimenteren in de nacht bij 3FM. En toen pas overdag. Welke beginnende jock kan zich in Nederland nog zo (betaald, op lokaal of regionaal niveau) jarenlang bijschaven om als de tijd rijp is bij de landelijke radio aan de slag te gaan? Stukken waardevoller dan een sessie bij een radiocoach. Goede radio leer je door het te doen, keer op keer, inclusief fouten maken. En bij de basis te beginnen: jezelf de regels van degelijke radio aan te leren. Dat er in Nederland geen school voor bestaat wil niet zeggen dat de kennis er niet is wereldwijd. Duik erin en je zult zien dat jij de radiocoach zelf bent.
Patrick Kicken
PS: Mijn poging tot een kennisboek over radio is gratis online te lezen, via bijderadio.nl
Ik probeer het iedere week aan te vullen dan wel bij te schaven, dus refresh vooral eens.
Geef als eerste een reactie