Het is inmiddels een vaste traditie geworden tussen kerst en oud & nieuw: de NPO Radio 2 Top 2000. Waar de lijst begon als een eenmalig millennium-project, is hij – zeker in de laatste 15 jaar – uitgegroeid tot veruit de populairste en belangrijkste hitlijst van Nederland. Miljoenen mensen stemmen, luisteren en discussiëren mee. Maar als we eerlijk naar de “Lijst der Lijsten” kijken, rijst de vraag: hebben we hier te maken met de beste nummers uit de muziekhistorie, of kijken we naar iets heel anders?
De emotie regeert De Top 2000 is geen verkooplijst, maar een emotielijst. Dat maakt hem wonderlijk en onvoorspelbaar. Sentiment en actualiteit spelen een enorme rol. Overlijdt een groot artiest? Reken maar dat zijn of haar oeuvre dat jaar omhoogschiet. Het is een collectief dagboek van onze ziel, en dat weegt vaak zwaarder dan muzikale innovatie of verkoopcijfers.
Het fenomeen Borsato: Origineel of goed gejat?
Een perfect voorbeeld van hoe sentiment werkt, zien we terug bij Marco Borsato. Jarenlang domineerde hij de hitlijsten en ook in de Top 2000 is hij (ondanks recentere controverses) muzikaal aanwezig. Wat veel stemmers vergeten – of voor lief nemen – is dat zijn grootste successen vaak niet van eigen hand zijn. Borsato’s repertoire dat de lijst haalt, leunt zwaar op Italiaanse covers die vakkundig naar het Nederlands zijn vertaald. De klassieker Dromen zijn bedrog? Dat is eigenlijk Storie di tutti i giorni van Riccardo Fogli. Waarom nou jij en Margherita? Oorspronkelijk van Riccardo Cocciante. Het bewijst dat in de Top 2000 de herkenbaarheid en de tekstuele emotie vaak winnen van de originaliteitsprijs.
De hit die nooit een hit was
Misschien wel het meest fascinerende aan de Top 2000 van 2025 is de top 10. Je zou verwachten dat de tien populairste nummers aller tijden ook de grootste hits uit de geschiedenis waren. Niets is minder waar. Sterker nog: van de top 10 in de editie van 2025 hebben maar liefst 8 nummers nooit op nummer 1 gestaan in de Nederlandse Top 40. Het wordt nog gekker. Nummers die wij nu beschouwen als absoluut cultureel erfgoed, hebben ten tijde van hun release amper potten gebroken:
* Billy Joel’s Piano Man (vaste prik in de top 10) heeft in de jaren ’70 de Nederlandse Top 40 niet eens gehaald.
* Pearl Jam met Black? Nooit een officiële Top 40-hit geweest.
* Led Zeppelin met Stairway to Heaven? Nooit op single uitgebracht, dus nooit in de hitlijst gestaan.
* Normaal stond met De Boer Dat Is De Keerl in 2019 hoog in de Top 2000 in verband met de boerenprotesten, maar haalde toen het in 1982 uit kwam nooit de Top 40.
* Avond van Boudewijn de Groot heeft nooit in de Top 40 gestaan, maar weet toch de laatste jaren een hoge notering te scoren in de Top2000.
De Top 2000 is daarmee een wonderlijk fenomeen. Het is een lijst die bewijst dat een nummer soms jaren, of zelfs decennia, nodig heeft om te rijpen. Commercieel succes is vluchtig, maar de emotionele waarde van een plaat blijkt tijdloos. En of dat nu een origineel meesterwerk is, of een slim vertaalde Italiaanse smartlap; als het ons raakt, stemmen we massaal.
Het is een wonderlijk fenomeen: Veel nummers zul je normaal niet eens horen op de NPO. En een aantal is inderdaad zelfs nooit een single geweeest. Dat maakt de lijst wel heel democratisch.
Radio Veronica zendt tegelijkertijd weer de Top V1000 uit. De 1000 nummers van de Veronica Top 3000 die niet in de Radio 2 Top 2000 staan.