Zondagavond, prime time op NPO 1: de aftrap van het 38e seizoen van Zomergasten. De eerste aflevering trok slechts 289.000 kijkers (bron: Tina Nijkamp). Een teleurstellende start, zou je zeggen, vooral met de bekende Özcan Akyol als eerste Zomergast. Maar wie afgelopen wekend de kranten opensloeg of door zijn nieuwsapp scrolde, waande zich in een andere werkelijkheid: uitgebreide interviews met de presentator, én vele vooraankondigingen op de komende gasten.
Zomergasten is al jaren het best bewaarde prestigeproject van de publieke omroep. Elk jaar opnieuw wordt het programma omgeven door een waas van intellectuele verhevenheid, alsof het een cultureel ritueel betreft dat we collectief moeten eren. Maar laten we eerlijk zijn: Zomergasten is vooral een praatprogramma met fragmenten — traag, langdradig en vaak nauwelijks relevant voor de gemiddelde kijker en dat is ook al jaren terug te zien in de kijkcijfers. Hoogtepunten in kijkcijfers beleefde het VPRO-al jaren geleden met Eberhard van der Laan (2017): ruim 1,1 miljoen kijkers Mies Bouwman (2002): ca. 1,045 miljoen Paul de Leeuw (2001): rond 1,022 miljoen.
Toch is het mediacircus eromheen groter dan veel andere programma’s die veel meer kijkers weten te trekken. De interviewer wordt jaarlijks onthaald als cultureel bondcoach des vaderlands. De gasten, hoe obscuur soms ook, krijgen urenlange zendtijd om hun mediamomenten te cureren. En de dagbladen hangen aan hun lippen alsof elk gekozen fragment en Zomergast per definitie cultureel kapitaal vertegenwoordigt dat door ons allen bewonderd dient te worden. Geen enkel programma (op eventuele herhalingen na) maakt de komkommertijd op tv zo voelbaar.
De cijfers spreken voor zich. Zelfs met alle promotie, previews en media-aandacht weet het programma nauwelijks een half miljoen mensen te boeien – en nu dus zelfs onder de 300.000, ondanks dat Zomergasten de paradepaard is van het zomerseizoen bij de NPO.
In de beginjaren bood Zomergasten een unieke kijk in de ziel van (semi) bekende Nederlanders. Maar in een tijd waarin elke publieke figuur al maandelijks meerdere gastoptredens, podcasts, columns en socialmediaposts produceert zijn deze gastoptredens eerder vermoeiend dan dat zij echt iets intelectueel toevoegen. Zomergasten is hiermee enkel bubbel voor die paar duizend cultuurvolgers en intelectuele opiniemakers geworden.
Natuurlijk is de NPO om kijkcijferkanonnen zoals RTL’s B&B Vol Liefde te programmeren. De publieke omroep heeft de taak om ruimte te bieden aan verdieping, verstilling en culturele reflectie — en Zomergasten past daar in de kern prima bij. Niet elk programma hoeft immers het grote publiek te bereiken, zolang het zijn bestaansrecht maar ontleent aan inhoudelijke relevantie in plaats van interne adoratie. Wat wél zou helpen, is een iets bescheidener opstelling van de VPRO zelf, en wat minder journalistieke adoratie van cultuurredacteuren en televisierecensenten van dagbladen. Want een nicheprogramma mag er zijn — zolang we het ook als zodanig durven te behandelen.
Overschat?
Het is meer een soort van traditie.
Of ik kijk hangt erg van de gast af.
Er hangt wel een elitair sfeertje.
Ik vind gasten leuk die iets over hun vak vertellen. Een landschapsarchitect ofzo.
Volgens mij is het wel een heel goedkoop progamma. Tenzij je een oude caravan onder water zet.
3 uur live tv is niet goedkoop. De rechten om beeldfragmenten te mogen gebruiken loopt ook aardig in de papieren.
@Madelief: Het is een ontzettend duur programma om te maken. Het is live en de fragmenten dienen aangekocht te worden (bron: tina nijkamp).
Ik ben het volledig met de schrijver ééns; Het is een prima programma en de NPO is er zeker voor om verdiepende interviews uit te zenden en daar leent zomergasten zich goed voor. Het gaat om de hype die er omheen wordt gemaakt: DE presentator, DE gasten, complete nabeschouwingen in DE kwaliteitskranten. Het is erg veel voor een programma wat eigenlijk nauwelijks kijkers trekt.
Het programma hoeft niet duur te zijn als je de fragmenten laat zien met een kader er omheen. Al snap ik dat men dat niet wil.
Het zou al helpen als de presentator en gasten iets bekender zouden zijn en men het elitaire sfeertje zou loslaten. Ga gewoon leuk ergens buiten zitten in zomerse setting. Het is altijd live maar, dat hoeft helemaal niet bij dit programma.
Misschien dat het tijd wordt dat een of meerdere andere omroepen Zomergasten overnemen van de VPRO. Of dat meerdere omroepen een aflevering voor hun rekening nemen. Dit om het programma leuker en breder te maken. De presentator kan geleverd worden door de omroepen van dienst per uitzending.
Als er zo weinig mensen kijken, blijft het altijd een erg duur programma natuurlijk. Ach, de impact van het programma is nu wel duidelijk met dergelijke kijkcijfers
Ik heb het gehad.Oudbollig en z’n tijd verachter zich.
Een goede gespreksleider is net zo bepalend als een interessante gast of gaste.Helaas ontbreekt het aan beide en dan is de optelsom slechts middelmatigheid.
zou het programma niet graag missen. veel verdieping en uitdieping van uiteenlopende onderwerpen, door mensen die best wat te vertellen hebben.
Asjeblieft , laat het precies zijn zoals het is . Wat is er mis met elitair en langzaam. Het hoeft toch niet voor iedereen te zijn? De rest kan naar ex on the beach of de beste zanger kijken. De grote gemene deler is namelijk misselijk makend
Het is niet op NPO 1 maar op NPO 2 🙄.
Ik vond Griet geen goede interviewer en Eus bleef wel erg doorgaan op zijn opklimmen uit de onderste laag van de maatschappij. Dat wisten we al. Een goede interviewer had er veel meer interessants uit kunnen halen.
“Natuurlijk is de NPO om kijkcijferkanonnen zoals RTL’s B&B Vol Liefde te programmeren”.
Volgens mij wilde je dat niet zeggen.
Zo jammer, zacht uitgedrukt, Richard Otto, om dit zo weg te zetten!
Özcan Akyol is en blijft mijn grote held en ik snap wel dat sommige mensen gewoon jaloers op hem zijn…
Hij is ook zo perfect, dat is onmogelijk te evenaren inderdaad!
Blijft op zn minst merkwaardig en ten onrechte dat Netwerk voor Zomergasten opzij wordt gezet. Zeker in deze roerige tijden.
zomergasten, dames ek voetbal, tour de france voor vrouwen, 8 prutsende dames op radio 2
welkom bij de npo
Mogen intellectuelen zoals ik eindelijk eens een kwaliteits programma kijken in het moeras van alle vuiligheid. Natuurlijk zijn de kijkcijfers laag , het is eenzaam aan de top
It takes two to tango
Ik hoor bij de bubbel cultuurvolgers, woon in Amsterdam, werk in de cultuursector en heb al 20 jaar geen seconde meer gezien van ZG. Ik zou juist zeggen dat het een programma is geworden voor boomers die toevallig niet op vakantie zijn en de sctablleclub missen. Beetje saai dus wel.
Kirsten, is hopelijk wel sarcastisch bedoeld toch hè?
Een korter interview programma kan natuurlijk ook, maar als ze dan nog meer herhalingen uitzenden dan liever Zomergasten.
Als het kantinegewauwel van populistische drekprogramma’s als Vandaag Inside ongeveer een miljoen kijkers trekt, dan is 300.000 kijkers helemaal niet verkeerd voor een nicheprogramma van drie uur met relatief onbekende gasten en soms niet al te lichte onderwerpen. Zomergasten pretendeert niet om een dik bekeken programma te zijn, daarvoor is het ook bij de publieke omroep geprogrammeerd. En het blijft simpel: hou je van eenvoudige, simpele televisie, dan zijn er geboeg commerciële omroepen of ga voor mijn part naar een streamingsdienst om daar naar een sensatiedocumentaire te kijken. Waar kijkcijfers wél leidend zijn. Mevrouw Niekamp relateert alles aan kijkcijfers, koppelt daar een meninkje aan vast en babbelt wat de criticaster willen horen. Diepgang op televisie: met Zomergasten is het er gelukkig nog. En ja: de gasten en interviewer spelen hier een dominante rol in om na die drie uur te concluderen of het interessant was of niet.
Nou wat een diepgang.
Zomergasten is ook maar gewoon 3 uur lang gewauwel van 2 mensen.
Prima dat je programma’s waar veel mensen naar kijken wegzet als populistische drek maar, ga niet doen alsof de NPO (in dit geval Zomergasten) nou allemaal zo veel beter is. Het draagt bij de NPO anders dan het zou moeten zijn weldegelijk ook de kijkcijfers. Mensen zoals jij die vaak het woord populistisch in de mond nemen hebben vaak niet door dat ze zelf populistisch zijn. Je leeft te veel in je eigen bubbel en je bent te dom om in te zien dat je met je gedrag iets in stand houd waardoor die verandering die je zo graag wilt er nooit gaat komen.
Ach ach ach, weer het gebruikelijke commentaar van lieden die alles wat niet hun straatje past dit meteen als ‘dom’ bestempelen.
Avond aan avond VI en de Oranjezomer kijken, das pas dom.
Er is in de zomer ook maar weinig nieuwe tv. Heel Nederland kijkt zogenaamd B&B, het domineert de media, maar in werkelijkheid kijken zo’n 15 miljoen mensen niet. In dat licht kan je alle media aandacht voor Zomergasten ook zien. Tussen alle herhalingen iets nieuws.
Normaliter heeft de NPO in de zomer ook kijkcijferkanon de slimste mens, en ook daar schrijft de media dan elke dag over. Daar kijken ook meer mensen niet dan wel naar.
Zou de media alles beschrijven wat die 15 miljoen andere mensen doen, dan zou het beeld beter kloppen. Maar 20 artikelen over zwembaden, klus perikelen en tests welke supermarkt de beste magnum ijsjes heeft zijn eigenlijk net zo irrelevant.
Eigenlijk alleen een manier om een nieuwsluwe periode een beetje op te vullen
Wat jij schetst is altijd zo, maar ik zie het stukje als een misselijke aanval van een conservatieve, populist (die niet eens heeft gekeken) tegen de elite. What’s new op Spreekbuis?