Peter Vlemmix (Ongehoord Nederland): ‘De vergaderingen in Hilversum zijn een aanfluiting’

Peter Vlemmix, algemeen directeur van Ongehoord Nederland, prijst – opmerkelijk genoeg – de sfeer waarin hij namens zijn omroep in Den Haag met ambtenaren kan praten over de toekomst van de publieke omroep. Dat overleg is volgens hem constructief, met oprechte aandacht voor het grote belang van pluriformiteit. Hij heeft er een serieuze plek aan tafel. De vergaderingen met de omroepen in Hilversum daarentegen noemt hij ‘verschrikkelijk’. Al maanden wordt er op ‘kleuterniveau’ overlegd over de vorming van Omroephuizen, zonder enig tastbaar resultaat. Zijn observatie leidt tot een heldere conclusie: ‘Ze gaan er never, nooit uitkomen.’ Boos en teleurgesteld verliet hij afgelopen week het overleg.

We spreken elkaar op de dag dat procesregisseur Meindert Landsmeer aan demissionair minister van Mediazaken, Gouke Moes (BBB), heeft gemeld dat er in Hilversum geen gemeenschappelijk draagvlak is voor de hervorming van het omroepbestel. De boodschap aan politiek Den Haag: zoek het voorlopig zelf maar uit.

Peter Vlemmix: ‘Ik loop nu een jaar mee in het bestuurdersoverleg. Wat ik zie, is een groep mensen die te veel in zichzelf is gekeerd. Ze verliezen zich in details, houden hei-sessies en hebben eindeloze ruzietjes over de vraag of er vier of vijf Omroephuizen moeten komen. En er is he-le-maal níks uitgekomen. Het is een aanfluiting, ook richting samenleving.’

Niemand wil Ongehoord Nederland erbij

In de onvoltooide plannen die Meindert Landsmeer, aan de vooravond van het verkiezingsreces, aan de minister presenteerde, ontbreekt een plek voor Ongehoord Nederland. Geen enkele andere omroep wil in één Omroephuis samenwerken met Vlemmix’ club. Sinds zijn aantreden (‘ik ben een ander type dan mijn voorganger’) zijn de persoonlijke verhoudingen weliswaar verbeterd, maar de aversie tegen de omroep blijft bestaan.

Vlemmix: ‘Ik ben streng en scherp als het gaat om onze inhoud, maar een redelijk mens om mee te praten’, zegt hij. In tegenstelling tot zijn voorganger krijgt hij deuren open die eerder dichtbleven. ‘Maar uiteindelijk is er helemaal niks veranderd,’ voegt hij eraan toe. ‘De mooie woorden over pluriformiteit en “dat rechts ook een plek verdient” blijken luchtkastelen. Ik zie nu van nabij dat Hilversum het publiek niet serieus neemt. Het gaat vooral om het redden van het eigen hachje. Het is schokkend.’

Met het idee van de Omroephuizen op zich heeft Vlemmix geen onoverkomelijk probleem. ‘Zolang we ons eigen, vrije geluid overeind kunnen houden, is veel bespreekbaar. Daar wil ik geen druppel op inleveren. Maar samenwerking? Daar was geen mens voor te vinden. Dat zegt veel over hun vooringenomenheid en hoe lastig ze ons geluid vinden.’

Hoe kijk je, los van Hilversum, naar het maatschappelijke klimaat?

Vlemmix: ‘Veel mensen hebben moeite hun rekeningen te betalen. Dat baart me zorgen. De mainstream media maken zich druk over de verharding van het maatschappelijke debat: oei, oei, we moeten toch lief en fatsoenlijk blijven. Maar als jij je zorgen maakt over de veiligheid van je familie of niet meer gezond kunt eten, is het normaal dat je daarover vloekt of scheldt. Dat begrijp ik heel goed.’

Migratie als kernprobleem

Is het geen zwakte dat die problemen bij jullie vaak worden gekoppeld aan migratie?

Vlemmix: ‘Op individueel niveau snap ik goed dat mensen hiernaartoe komen. Dat is niet het issue. Wat me stoort, is het ontbreken van beleid. Massa-immigratie is onhoudbaar. Het is het kernprobleem waar veel andere kwesties uit voortkomen. Ik ken dertigers die nog bij hun ouders wonen en anderen die op de camping leven. Zelfs zonder migratie zou er woningnood zijn, maar het is extra schrijnend dat asielzoekers automatisch voorrang krijgen.

Het is te gemakkelijk om te zeggen dat we alles afschuiven op buitenlanders. We zijn realistisch: massa-immigratie is, ook financieel, een van de grootste problemen van deze tijd.’

‘Fatsoen interesseert me niks’

Als ik jou zo hoor praten, klinkt het redelijk. De activistische toon van Raisa Blommestijn daarentegen…

Vlemmix: ‘Die toon interesseert me helemaal niks. Fatsoen ook niet. Over Theo van Gogh werd vroeger ook gezegd: “Moet dat nou zo scherp?” Vrijheid van meningsuiting houdt op bij het oproepen tot geweld. Dat is mijn grens. Dat Raisa jou niet aanspreekt, is prima. Maar ze zegt scherp wat mensen voelen: het land dat ze kenden is aan het veranderen. En ja, dat heeft haar positie onder druk gezet en tot strafzaken geleid. Nou en? Zo iemand is voor ons super-, superbelangrijk en het beschermen waard. Online wordt ze zo’n miljoen keer bekeken. Dat zijn allemaal mensen die zich in haar herkennen.’

Op voet van oorlog met het Commissariaat

Dat enthousiasme wordt niet gedeeld door het Commissariaat voor de Media, dat eiste dat een maatschappijkritische column van Blommestijn binnen een week offline zou worden gehaald!

Vlemmix: ‘Dat gaan we never nooit doen. We halen geen columns offline omdat de inhoud het Commissariaat niet aanstaat.’

Mede naar aanleiding van dit voorval heeft het College van Hoofdredacteuren van de NPO in een brief aan het Commissariaat zijn zorgen geuit over de groeiende bemoeienis met inhoud, niet alleen bij Ongehoord Nederland. Ook bij zes andere programma’s van verschillende omroepen lopen volgens berichten “informatieverzoeken”, waarin wordt getoetst of zij voldoen aan inhoudelijke kwaliteitscriteria.

‘Wat de NPO accepteert, keurt het Commissariaat af’

De voorzitter van het Commissariaat, Amma Asante, vroeg Vlemmix telefonisch of hij zich realiseerde dat Ongehoord Nederland met Raisa Blommestijn ‘een veroordeelde crimineel’ aan het werk heeft.

Kort daarna viel ook nog een boete op de mat wegens vermeende belangenverstrengeling. Die betrof Tom de Nooijer, die behalve presentator ook fractievoorzitter is van een lokale partij in Oldebroek. Dat is strijdig met zijn journalistieke rol en ‘daar hebben we een heel sterk voorbeeld van’, vond het Commissariaat. In een uitzending zou een clip zijn getoond waarin hij als politicus optrad.

‘Die beelden bestaan niet,’ zegt Vlemmix. ‘Het Commissariaat heeft de fout later toegegeven, maar de klacht niet ingetrokken.’

Is het niet begrijpelijk dat die twee rollen botsen?

Vlemmix: ‘We hebben het destijds netjes gemeld bij de NPO. Tom heeft inmiddels meer dan honderd uitzendingen gepresenteerd, zonder een opmerking daarover. De NPO vond het kennelijk prima. Ik wil niet de zielepiet uithangen. We hebben niet alles perfect gedaan, zeker in het begin niet. Maar de manier waarop het Commissariaat ons volgt, is ronduit vijandig.’

De toon en het Malieveld

Afgelopen week werd druk gediscussieerd of de scherpe toon van rechts de relschoppers op het Malieveld heeft aangemoedigd. Heeft u niet even gedacht: misschien geldt dat ook voor ons?

‘Ik weet wat je bedoelt. (stilte) Ik denk even na over mijn woorden… Het is een geladen vraag. En het is ook dubieus dat je het geweld op het Malieveld op een bepaalde manier met ons verbindt. Stel je die vraag ook aan andere omroepen als Charlie Kirk wordt neergeschoten? Of als Extinction Rebellion geweld pleegt? De militante houding van links, waarbij iedereen met een afwijkende mening als fascist en nazi wordt neergezet, vind ik een veel groter probleem dan onze kritische toon over migratie. De bal wordt te vaak bij ons neergelegd.’

Vlemmix: ‘Het geweld komt niet zelden van links. Op het Malieveld gedroeg een groep idioten in zwarte jassen zich inderdaad belachelijk door erop los te slaan. Wie geweld gebruikt, is wat mij betreft áf! Nooit, never, geweld!’

‘Mijn mond houden zou pas een offer zijn’

Wat is je drive? Waarom al die persoonlijke offers?

Vlemmix: ‘Dit is een ongelooflijk avontuur. Vanaf de eerste dag was er tegenwerking. Niemand wilde ons een studio verhuren. Ze gooiden nog net niet de hoorn op de haak. Maar ik denk dan niet: oh shit, mijn reputatie! Nee, dat maakt me alleen maar strijdbaarder. Wat ik doe, voelt niet als een offer. Het zou een veel groter offer zijn om mijn mond te houden. Dan kom ik misschien ongeschonden door het leven, maar zo ben ik niet. De media hebben een belangrijke functie binnen de democratie: ze moeten het tegengeluid laten horen. We houden ons bezig met dingen die bij minstens een derde van Nederland leven, misschien wel meer. Als die geluiden niet meer klinken, is dat slecht voor de samenleving.’

Hoe gaat het met ON?

Vlemmix: ‘Goed. We hebben een kritische, gepassioneerde achterban. Soms houden ze van ons, soms zijn ze boos en zeggen ze hun lidmaatschap op. Online zijn we sterk en de kijkcijfers van Ongehoord Nieuws zijn beter dan vorig seizoen. We raken duidelijk een zenuw in de samenleving.’

‘We durven te kijken waar anderen wegkijken’

Heeft hij nog iets toe te voegen?

Vlemmix: ‘We doen op dit moment journalistiek onderzoek naar het COA. Ik ben in meerdere AZC’s geweest. Daar trof ik een vijftienjarig Nederlands meisje dat met een volwassen loverboy uit Syrië op een kamer zat – met een grote machete naast zich. De ouders wilden haar redden, maar ze mochten niet binnen. Bij het AZC waar de dader van de moord op Lisa vandaan kwam, kon ik zo binnenlopen. Inmiddels zijn er ontslagen gevallen en de beveiliging is nu versterkt. Wat ik daar zag, was schokkend: vrijwel alleen jonge mannen uit oorlogsgebieden, niet heel vriendelijk. Logisch! Save the Children sloeg via Het Parool alarm omdat kinderen in die centra volstrekt onveilig zijn. Er is maar één omroep die dat onderwerp en andere gevoelige thema’s echt durft aan te pakken. Dat zijn wij.’

TON VERLIND