Patrick Kicken: Wat hoor jij liever, een AI stem die het nieuws leest of discjockeys die doen alsof ze nieuwslezer zijn?

[BLOG] Het blijft een vak, nieuwslezen. Ik schrok dan ook van de week ’s nachts van de nieuwslezer die ik hoorde om 24u bij het ANP. Een discjockey die we al eerder hoorden bij NPO Radio 2, 100%NL, Omroep Brabant en Flevoland, Rutger Radstaake is zijn naam. Op X bekend als Razende Rutger. Ik snap dat de airco moet loeien in de zomer dan wel de kachel moet branden in de winter bij onze Rutger, maar is het niet veel slimmer om gewoon voor één tak van sport te kiezen (deejay zijn) en het nieuwslezen aan anderen dan wel AI over te laten? Hij klonk veel te frivool, veel te happy de peppy alsof hij popnieuwtjes uit de Hitkrant aan het voorlezen is. Toegegeven, een uur later was het iets beter (want zakelijker) maar ik dacht wel: kom op hey, is dat niets meer heilig? Wordt Rutger begeleid door een oude rot in het vak (neem een Ad Valk) of gewoon maar midden in de nacht in het diepe gegooid?

Vooropgesteld: ik snap dat je als freelancer opdrachten moet binnenharken om factuurtjes uit te schrijven. Dat de bedragen voor invaldiscjockeys om te huilen zijn (30 euro per uur op factuur voor landelijke radio is niet ongewoon) dat is me ook duidelijk. Maar om dan maar nieuwslezer te gaan zitten spelen? Het is nou eenmaal zo dat als je gewend bent radiodeejay te zijn een microfoon voor je neus een heel ander effect heeft dan dat je al jarenlang louter nieuws leest. Het is als Max Verstappen een Tesla geven en zeggen ‘rij rustig over de dijk van Lelystad naar Enkhuizen’. Natuurlijk gaat hij als een malle tekeer en de ene na de andere auto proberen te passeren. Het is zeker niet superslecht wat Rutger laat horen bij het ANP, er zijn voorbeelden van landelijke nieuwslezers met een spraakgebrek of chronisch ademtekort die we ook op het hele uur horen. Je bent blij als diegene het einde van het nieuwsbulletin haalt zonder te stikken. Maar het kan (en moet dus) beter, zeker in een tijd dat AI de boel makkelijk overneemt.

Er zijn ook voorbeelden van nieuwslezers die discjockey zijn/worden en het wel allebei kunnen. Neem Alex Oosterveen. Die las nieuws bij Sky Radio terwijl hij ook radio maakte een deur verder, bij Radio Veronica. Zijn website beweert dat hij overleden is, maar insiders weten wel beter: Alex heeft zijn radiowerk (hopelijk tijdelijk) neergelegd en zijn alter ego begraven om onder zijn eigen naam poen te verdienen op internet. Zonde, zijn stem straalt autoriteit uit en pakt de aandacht, een zeldzame combinatie die je nog maar weinig tegenkomt. Misschien is dat wel wat ik mis bij de huidige generatie ‘ik heb een goeie stem en kan praten op de radio dus ik kan ook wel nieuwslezen’.. overwicht. Nee, geen overgewicht maar overwicht: autoriteit, geloofwaardigheid. Het is me allemaal veel te inwisselbaar en het maakt weinig indruk. Of ben ik echt een ouwe lul aan het worden en moet ik me er maar bij neerleggen dat tegenwoordig iedere producer ook deejay mag spelen (neem Evelien de Bruijn, die net zo makkelijk nieuwslezer en sidekick was bij Ekdom als deejay op NPO Radio 2) en dus iedere deejay ook mag nieuwslezen. Als je weet hoe een microfoon eruitziet en lezen hebt geleerd op de basisschool: ga je goddelijke gang, lees maar op dat de wereld in brand staat!

Bij veel stations wordt al een AI stem ingezet om het nieuws te lezen. Hier en daar nog met een fout maar over het algemeen wordt het steeds beter. Is dat zonde? Nee, het is beter dan het schnabbelcircuit wat we nu te horen krijgen. Ik zou het zelfs toejuichen als de stemmen van overleden toplezers als Arend Langenberg, Meta de Vries en Fred Emmer gewoon gekloond worden zodat we van deze karakteristieke stemmen en kunde kunnen blijven genieten, maar daar moet de familie natuurlijk wel toestemming voor geven. Zou het zelfs een mooi eerbetoon vinden! Blijf me overigens maar verbazen dat iemand als Hannelore Zwitserlood, die perfect nieuws leest, ook te horen mag zijn bij Tell Sell om een of ander flut fitness apparaat aan de man te brengen. En dat een talentvolle nieuwslezer als Harry van der Heijden ook schaapachtig moet mee hinniken om de grappen en grollen in de Radio 10 ochtendshow, maar goed, dat is voer voor een andere column: gooi je nieuwslezer niet voor de trein als ie daarna met nog een lach in de stem gaat vertellen dat er in Texas meer dan 50 mensen waaronder veel kinderen zijn omgekomen bij overstromingen.

Patrick Kicken

62 Comments

  1. Ja, breng Alfred Lagarde gewoon weer terug in AI vorm, samen met Kees Baars die nog wel onder de levende is en laat ze samen Countdown Café weer nieuw leven in blazen op Veronica. I’m in! Met toestemming van familie van overlevende kun je een geweldig all stars radiostation opzetten met alle grote der aarde die de radiowereld heeft groot gebracht in het verleden. Dat zou pas een ‘levend’ museum zijn!

  2. Er zijn zat goeie nieuwslezers die beter zijn dan AI. Zelfs bij de NOS. Neem nou Mattijn Nijhuis bij Gijs op 10, Nicolas Ruis bij Jeroen in de ochtend of middag op 10 of Florentien bij 538. Dan heb je nog Annemarie Bruning die gewoon goed is en Marcel Barendse bij Sky kan er ook wat van.

    Als ik het zo opschrijf lijkt het wel of alle goede nieuwslezers van Nederland bij Talpa zitten

    Kortom, het is een vak en kan nog niet worden overgenomen door AI.

  3. Marc Bercht is ook zo’n iemand die van DJ naar nieuwslezer is gegaan.
    Irriteer me zelden aan nieuwslezers, maar zijn stijl van lezen doet wel iets met mijn nekharen

  4. Radio is geen vak meer, het is een slecht betaalde hobby geworden. Jonge mensen met ambitie worden uitgeknepen, ervaren mensen vertrekken en wat overblijft is middelmaat voor minimumloon.

    Er is geen CAO, geen fatsoenlijk loon. En wie iets meer vraagt, ligt eruit. Dat hoor je terug op zenders als 538, 100%NL, Veronica, 3FM, Qmusic etc.

    Jonge nieuwslezers met spraakgebrek, dj’s die voor een hongerloontje ‘leuk’ moeten zijn, en producers die ineens ook het nieuws mogen doen. Het klinkt alsof iedereen maar wat doet.

    De mensen die nu nieuws lezen of radiodj spelen bij landelijke zenders doen dat vaak uit pure overlevingsdrang. Neem nou die jonge nieuwslezeres bij de middagshow van Radio 538, Iris Schut. Ze klinkt alsof ze nog volop coaching nodig heeft, heeft een hoorbaar spraakgebrek en probeert ernaast ook voice-over werk te doen. Het voelt allemaal alsof het “erbij” wordt gedaan, alsof nieuwslezen geen vak meer is maar een bijbaan voor wie toevallig kan praten. En ’s avonds? Dan zitten er twee jongens (Bas en Dylan) dj te spelen voor een hongerloontje. Dan zetten ze daar ook nog Eva Vloon neer als nieuwslezer, iemand waarvan je bijna medelijden krijgt omdat het overduidelijk niet gaat werken.

    AI is dan misschien kil, maar wél constant. Liever dat, dan dit uitgewoonde schnabbelcircus dat ooit radio heette.

    En oh ja, laat die Rutger alsjeblieft een kantoorbaan vinden. Zowel als DJ als nieuwslezer een irritatiefactor. Gewoon anoniem ergens achter een bureau plaatsnemen op een industrieterrein. Ik zie het als win-win situatie, ik hoor deze jongen niet meer op de radio en hij verdiend eindelijk een normaal salaris want bij de radio is het hopeloos gesteld met de salariëring.

    • Op het nieuwslezen van Eva Vloon en Iris Schut kan ik niets aanmerken. Duidelijk, prettig, snel en ze passen ook nog uitstekend in de programmateam. Florentien van der Meulen en ex-538’ers Jo van Egmond of Hannelore Zwitserlood zijn net iets geroutineerder, maar dat doet niets af aan deze ‘nieuwe’ generatie.

    • Op de laatste alinea na (zou niet weten hoe over Rutger te denken, nooit gehoord en zal ‘m waarschijnlijk nooit horen ook) volledig met Ricardo eens.
      Kleine kanttekening: uurtarieven van 30 euro? Dat doet vermoeden dat hier de Wet DBA wordt overtreden.

  5. Ik hoop dat Hans Hogendoorn iets kan regelen waardoor zijn stem niet gekloond mag worden. Want ik blijf het wel gek vinden dat je iemands stem mag “gebruiken” zodra het AI is. Stel je voir Patrick. Over honderd jaar wordt jouw stem gebruikt door de pvda in een spotje die ze dan op de npo uitzenden bij uitzending voor politieke partijen…

    Ja kan he?

    Ik dacht, weet ik niet zeker, dat Bart van Leeuwen iets had gedaan waardoor AI zijn stem mag gebruiken ofzo? Misschien zijn er meer?

    Maar ik hoor liever een frivool echt levend mens. Overigens kun je wel en serieus en frivool zijn. Jan de Hoop is een mooi voorbeeld.

    Leuke discussie bdw

  6. Morad was een goede nieuwslezer, maar een zeer slechte dj. Net als Evelien.

    Rutger kan het allebei niet, goed dat je dit onderwerp op de kaart zet.

    • Het kan een kwestie van kunnen zijn (mooie zin) maar het kan ook een kwestie van slechte/geen begeleiding zijn. Bij de Sky Radio Group werden de nieuwslezers gecoacht door oude rotten in het vak (Ad Valk, Arend Langenberg). Daarom is Harry van der Heijden ook zo goed geworden, hij kreeg begeleiding.

      Maar zoals al eerder aangekaart: als je jarenlang radiodiscjockey bent geweest is dat toontje en tempo maar moeilijk af te leren. Of je gaat inderdaad overdreven nieuwslezer zitten ‘spelen’ in plaats van het te zijn.

    • Ik vind Morad het heel leuk doet als Dj. Aparte maar prettige stem. Jammer dat zijn programma dus 2 mensen in staat waar ik niet naar kan luisteren. Iedereen is zo lovend over Emily de Wildt en Tim op de Broek. Vreselijke programma’s. Tim wil heel erg laten horen dat hij links is. Helemaal niet relevant omdat te weten van een radio dj. Emily lult en lult maar door en verteld constant dat hij programma Het Oor heet. Waarom heet het eigenlijk zo? Nergens voor nodig dat al die shows een naam hebben op Radio 2. Het kan nog erger, Evelien de Bruijn. Op de automatische piloot draait ze even haar invalbeurt en klaar is ze weer.

  7. Om het maar weer eens met voetbal te vergelijken: je hebt verdedigers, middenvelders, keepers, spitsen etc. Zet de 1 niet op de plaats van een ander, hoge uitzonderingen daar gelaten. Decennia terug (opa spreekt) was er in Hilversum voor de publieke omroepen een opleidingscentrum, Santbergen. Daar kon je o.a. worden getraind in presentatie. Tekst beheersing. Leesvaardigheid. Ervaren rotten zoals Herman Broekuizen gaven daar hun ervaringen en kennis door. Naast presentatie waren er ook radio opleidingen voor interviews, regie, tekst schrijven, programmatechniek etc. Patrick, die altijd hamert op DJ opleiding (vooral uit Amerika), zou daar al veel hebben kunnen opsteken, hoewel hij toen nog niet bestond, en DJ’s in Nederland zelf het wiel aan het uitvinden waren. Wat goede, maar ook heel slechte DJ’s opleverde, want een DJ opleiding was er niet. Om op het onderwerp terug te komen: Een slager moet je geen brood laten bakken, en een bakker geen karbonade laten verkopen. Allebei winkelier, maar een vak apart. DJ’s die nieuwslezer spelen zonder enige kennis, hebben het niet begrepen, net als hun bazen die dit toestaan.

    • Maar de vraag is ook of je AI in de nieuwsspits moet zetten. Kostenbesparend is het niet als je ook de dj kan gebruiken. En een AI nieuwslezer kan niet interacteren, dus zijn rol is heel beperkt. Ook moreel kan je er vraagtekens bijzetten en zo goed zijn die stemmen ook weer niet. En Alfred Lagarde wekelijks weer terug? Een gimmick die even leuk is, of zelfs dat niet.

  8. Wel bijzonder dat je schrijft ‘Vooropgesteld: ik snap dat je als freelancer opdrachten moet binnenharken om factuurtjes uit te schrijven’, maar voor de rest heel erg op de man speelt. Waarom afgeven op in dit geval Rutger en niet op het ANP dat -in jouw ogen blijkbaar- de kwaliteitsgrens lager legt?

    Ik heb Rutger ook voorbij horen komen en vond het niet verkeerd klinken. Tuurlijk is hij geen Arend Langenberg, dat was een icoon die niet snel overtroffen kan worden. Maar het ANP-bulletin van Rutger (gok zelfs zijn eerste die volgens jou ’te vrolijk’ was) klinkt beter dan een gemiddeld bulletin van concurrenten van het ANP.

    • Ik noem al 15 jaar man en paard in deze columns, Rutger is in dit geval exemplarisch en ook nog enigszins actueel want pas sinds een paar maanden aan het lezen bij het ANP. En leer nou eens dat iemand’s kwaliteiten of prestaties beoordelen helemaal niks zegt over de man zelf, het gaat erom wat er te horen is en hoe de ontwikkeling op dat gebied is.

  9. In het algemeen hoor ik op muziekzenders graag kort nieuws. Dat heb je bijna nergens. Drie of vier headlines en dan een verwijzing naar nos.nl, nu.nl of elke andere aanbieder.

    Vooral nieuws op het halve uur bij commerciële zenders wordt vaak een item waarin alle sidekicks iets gaan zeggen. Een duidelijk einde aan het nieuwsbulletin is dan fijn.

    Als ze tot slot stoppen met het voorlezen van flitsers, weer en verkeer kunnen ze een extra liedje draaien of extra reclame uitzenden.

      • Helemaal mee eens… Daar heb je Radio 1 of BNR voor…
        AI gaat mij te ver, daar mogen ze helemaal mee stoppen is te gevaarlijk.

      • Nou, ik blijf toch graag ieder uur op de hoogte van wat er speelt en wat het weer gaat doen . Dan kun je ook de pushberichten op je telefoon uitzetten, want tegenwoordig is bijna iedere scheet al een pushbericht waard. Op mijn eigen online radiostation heb ik dus wel een nieuwscontract afgesloten. Kost geld, maar zonder nieuws en jingles kun je net zo goed een Spotify-lijstje aanzetten. Bij onze nieuws aanbieder zitten overigens ook goede en minder goede lezers bij.

        • Je kunt overal op de hoogte gehouden worden tegenwoordig, daar hoef ik echt geen musicflow verstorende elementen zoals het nieuws voor te horen. En argument over een Spotify lijstje gaat natuurlijk ook niet op, dat is geen radio.

  10. Maak van al die stemmen op de radio AI, dan zijn we van eindelijk van al die egotrippers verlost, van die dj’s die denken dat ze belangrijk zijn.

  11. Boeiend, laat AI de hoogtepunten oplepelen, het nieuws wat ze brengen heb ik al 3x gelezen tegen de tijd dat de klok slaat. Wat ik wel mis is het wegbezuinigen van de lokale weerman bij L1, ik schakelde s morgens altijd even om, paar weerfeitjes, een betere voorspelling dan “Het is vandaag 15 graden”. Op de belg deden ze het ook met Frank de Bosere en Sabine Hagedoren.

  12. vergeet ook niet die types van nos op 3. die proberen geforceerd “jong te klinken”. er stond ean gebouw in de fik (er was brand). pietje mag zijn linked in veranderen (heeft een andere functie), er is een scheet gelaten in amerika en meer van dat soort gepruts

  13. Ik mis Matijn Nijhuis op2. Ik was erg gecharmeerd van zijn mix van nieuwslezen en zichzelf zijn

    Ook Hannolore vond ik prettig.

    Het geeft een programma meer sjeu

  14. Meta de Vries heeft NOOIT nieuws gelezen. Ze was omroepster bij de AVRO-radio en later presenteerde ze o.s. Juist op Zondag. Eerst met Roel Balten, later alleen.

  15. Het is wat stil geworden rondom R10: gaat daar nog iets gebeurd met die ochtendshow? Harry is trouwens wel een goede nieuwslezer inderdaad.

  16. Ik vind het niet normaal meer dat radiozenders een kunstmatige stem inzetten om het nieuws te laten lezen. Ik ben opgegroeid met de radio van de jaren 90, zoals het toen gemaakt werd. Het nieuws moet door een mens gelezen worden. Het maakt niks uit of het gaat om een discjockey of om een traditionele nieuwslezer(es).

    De volgende stap naar verdere achteruitgang is dat alles geautomatiseerd wordt. Radioprogramma’s die niet meer gepresenteerd worden door discjockeys, presentatoren of presentatrices, maar door kunstmatige robots. Ik wens iedereen die deze ontwikkelingen leuk en interessant vindt veel luisterplezier!

      • En dan misschien hoor je dat in de toekomst zelfs het programma Somertijd gepresenteerd gaat worden door kunstmatige robots. Hoe zou dat gaan klinken, een volledig geautomatiseerde Somertijd om 16:00 uur in de middag?

  17. Heb je ook zo die vaste nieuwslezers bij de ochtendshow die eigenlijk gewoon sidekicks zijn, eerst lekker keuvelen over piemelsokjes of andere totale onzin om vervolgens semi serieus te vertellen dat de wereld in brand staat. óf ben sidekick óf ben nieuwslezer. Klaar!

  18. Hannelore heeft net een groter nieuw huis met ruimere studio aangeschaft dus TellSell dingetjes zijn gewoon nodig.. 😉

  19. Een AI stem gaat het nog lang niet winnen van de echte voice, er moet taalkundig nog veel gesleuteld worden. Maar zelfs dan, zal het verschil hoorbaar blijven. Wat mij betreft is één van de betere nieuwslezeres Hans van den Hoorn bij Omroep Gelderland.

    • AI is al heel ver en er zijn zeker Nederlandse taalmodellen te krijgen die dit feilloos kunnen en waaraan jij niet hoort of het AI is of niet, het kost echter een boel geld en veel IT organisaties zijn nog druk bezig met kennis opdoen over dit toch wel nieuwe fenomeen. Ik gok dat over een aantal jaar het stof is neergedaald en de technologie veel betaalbaarder is. Er zijn al diverse AI toepassingen waarmee je zelf een nummer kunt schrijven, in kunt laten zingen en het volledige arrangement precies volgens jou wensen kunt laten samenstellen.

      • De AI-stemmodellen zijn niet feilloos, taalkundig kunnen ze een tekst goed voorlezen, maar de finesses van de spraak hebben ze niet, verkeerde klemtonen, gekke eindklanken van woorden en dit alles in milliseconden.

  20. “zodat we van deze karakteristieke stemmen en kunde kunnen blijven genieten…” Tsja, stemmen komen tegenwoordig inderdaad best wel in de buurt met AI, maar “kunde”?….

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*