‘Media beïnvloeden ons dagelijks leven enorm’

Beeld & Geluid in Hilversum is een plek waar verleden, heden en toekomst van media elkaar ontmoeten. Het kleurrijke gebouw, al jarenlang een icoon aan het Mediapark, herbergt niet alleen een van de grootste audiovisuele archieven ter wereld, maar is ook een museum, een onderzoekscentrum en een ontmoetingsplek. We spraken met Joyce Borghardt, manager marketingcommunicatie en partnerships, over de ambities, de grote projecten die eraan komen en het belang van mediawijsheid.

Jullie hebben veel plannen en projecten lopen. Waar ligt op dit moment de grootste focus?
‘Dat klopt, er is ontzettend veel in beweging. Media kleurt ieders leven. Een mediawijze samenleving is daarom belangrijk en dat iedereen kan meekomen in die kleurrijke mediawijze samenleving. Daarom ligt onze focus  op drie kernrollen: het archief, onze functie als expert en onze rol als ontmoetingsplek. Die drie pijlers zijn de leidraad voor onze taken, rollen en projecten. Voor de komende periode zijn er concreet een paar grote projecten. We vieren volgend jaar 75 jaar televisie in Nederland, in oktober openen we een nieuwe zone in ons Mediamuseum, we bouwen verder aan ons muziekgebouw in het centrum van Hilversum en we werken aan een digitaal platform waarmee het audiovisuele erfgoed straks voor iedereen thuis toegankelijk wordt. Dat zijn echt mijlpalen.’

Laten we bij dat platform beginnen. Wat kunnen mensen daarvan verwachten? 
‘Het is eigenlijk een droom die uitkomt. Al heel lang willen we dat ons archief – dat letterlijk miljoenen uren aan audiovisueel materiaal bevat – openbaar wordt voor het hele publiek. Straks kun je thuis via je computer terugzoeken in dat erfgoed: van Polygoon-journaals tot iconische jeugdseries en van amusementsprogramma’s tot bijzondere documentaires. We streven naar een lancering in het voorjaar van 2026. Technisch en juridisch is het een flinke uitdaging, maar het wordt iets waar iedereen plezier van kan hebben. Want als je zoekt naar een fragment van vroeger, kom je vaak ook weer andere dingen tegen die je helemaal vergeten was. Dat maakt het heel rijk.’

En hoe gaan jullie dat archief nog verder aanvullen?
‘We zijn in gesprek met commerciële partijen en ook met particulieren. Soms duiken er namelijk nog verloren gewaande schatten op, letterlijk op zolders. Denk aan vergeten banden of opnames die ooit gewist zijn. Voor het jubileum van 75 jaar televisie starten we een campagne waarin we Nederlanders oproepen om thuis te kijken wat er nog ligt. Zo hopen we de collectie nog completer te maken.’

Muziek speelt ook een grote rol in jullie plannen. Kun je iets meer vertellen over het nieuwe muziekgebouw?
‘In het centrum van Hilversum openden we afgelopen jaar ons Muziekgebouw voor de uitleen van onze gigantische muziekcollectie bestaande uit 500.000 LP’s en 1.000.000 cd’s. Die collectie stond in depots op verschillende locaties, maar is nu dus op één plek ondergebracht. Daarnaast willen we in het Muziekgebouw programma’s en activiteiten rondom muziek organiseren. Naast de functie als muziekdepot, wordt het ook een plek waar muziekcultuur tot leven komt. Waar grootouders hun kleinkinderen laten horen dat een nummer, waarvan zij dachten dat het van Dua Lipa is, al decennia eerder door een andere artiest is gemaakt. Het muziekgebouw zal in het voorjaar haar deuren voor het publiek openen.’

Het museum zelf is twee jaar geleden vernieuwd. Hoe reageren bezoekers?
‘Het vernieuwde museum heeft een frisse, interactieve aanpak die heel goed werkt, vooral bij jongeren en schoolklassen. Uit bezoekersonderzoek bleek dat oudere bezoekers soms de nostalgie misten. Daarom openen we dit najaar een nieuwe zone: Verwonderen. Daar bouwen we huiskamers uit de jaren ’60, ’70, ’80 en ’90 na, compleet met televisie, radio en bijbehorende programma’s. Het wordt een plek waar je rustig terug in de tijd kunt reizen. Zo brengen we jong en oud samen en krijgt nostalgie weer een vaste plek in ons museum.’

Mediawijsheid is ook een belangrijk thema bij Beeld & Geluid. Waarom vinden jullie dat zo essentieel?
‘Media beïnvloeden ons dagelijks leven enorm. Het is belangrijk dat mensen begrijpen hoe nieuws tot stand komt, wat nepnieuws is en hoe je kritisch kunt kijken naar wat je online tegenkomt. Daarom werken we met scholen, onderzoekers en ook mediabedrijven samen aan bijvoorbeeld educatieve programma’s en workshops. Een mooi voorbeeld is onze samenwerking met Netflix, waarbij we lespakketten hebben ontwikkeld rond Adolescence. Zo leren jongeren verstandiger omgaan met sociale media. We willen echt bijdragen aan een samenleving waarin iedereen mediawijzer wordt.’

Het klinkt alsof Beeld & Geluid steeds breder opereert: van erfgoed tot educatie en innovatie. Hoe houden jullie focus?
‘Dat is inderdaad soms een uitdaging. We hebben zoveel passies en initiatieven dat het gevaar bestaat dat het versnipperd raakt. Daarom blijven we steeds teruggrijpen op die drie pijlers: archief, expert en ontmoetingsplek. Alles wat we doen moet daaruit voortkomen. En juist dat maakt ons uniek: wij hebben niet alleen de collectie, maar ook de kennis en de plek waar mensen media kunnen beleven en bediscussiëren. We willen verleden, heden en toekomst verbinden.’

Kun je een voorbeeld geven van hoe jullie dat verleden en heden verbinden?
‘Een goed voorbeeld is de dramaserie De Joodse Raad. Die serie is mede mogelijk gemaakt door ons archief. Historische fragmenten en context maakten het verhaal rijker en geloofwaardiger. Zoiets laat zien hoe relevant erfgoed kan zijn voor hedendaagse producties. Of neem documentaires die archiefmateriaal gebruiken om maatschappelijke thema’s van nu te duiden – dat versterkt het besef dat media altijd een rol spelen in hoe we de wereld zien.’

Waar hoop je dat Beeld & Geluid over tien jaar staat?
‘Ik hoop dat we dan hét instituut met bijbehorend platform zijn waar iedereen – van scholier tot wetenschapper en van televisiekijker tot muziekliefhebber – dagelijks en met veel plezier, gebruik van maakt. Dat ons archief leeft omdat mensen het herontdekken en hergebruiken. En dat we als expert worden gezien om  mensen bewuster en wijzer te laten omgaan met media.’