Bijna een jaar geleden stapte zendermanager Klaske Tameling van het machtige NPO Radio 1 over naar Omroep Flevoland, de kleinste van de dertien regionale omroepen. Daar werd ze benoemd tot directeur-bestuurder. Sommigen zien die overstap van landelijk naar de regio wellicht als een stap terug, maar zelf heeft ze die overgang geen moment als zodanig ervaren. Wat ze aantrof, was een vitale, energieke organisatie met een eigen publiek en eigen middelen, bovenal met autonomie en een grote bereidheid om meters te maken. ‘Een club met veel energie’, voelde ze vanaf de eerste dag. Dit is het elfde interview als onderdeel van de Spreekbuis-serie ‘De kracht van regiojournalistiek’.
Uit de jaarlijkse Nieuwsmonitor van Motivaction blijkt dat de regionale omroepen met hun publieksvriendelijke koers de wind mee hebben. Met een ruime 7 hebben ze het vertrouwen van hun publiek, niet alleen bij de gemiddelde burger, maar ook bij nieuwstwijfelaars. Vooral dat laatste is opmerkelijk. Het is te danken aan het feit dat alles op alles wordt gezet om bewoners bij de activiteiten van de omroep te betrekken. Dat vraagt van de redacties een omslag in denken: minder gericht op de eigen ingesleten routine, meer focus op wat er bij het publiek speelt. Er zijn al grote stappen gezet, zegt Klaske, ‘maar we lopen ook nog aan tegen ingesleten patronen’. Om te vernieuwen is tijd en geduld nodig. ‘Op nieuwsredacties is dat ingewikkeld: ze zijn bezig met verbouwen en intussen blijft de winkel open. Dat levert met al die deadlines een grote werkdruk op en dat moet je in goede banen leiden.’
Bakkie doen met het publiek
Zo start Omroep Flevoland (83 fte, 10 miljoen subsidie) op zaterdag 13 december op de Kerstmarkt in Bant met een nieuw initiatief. Het heet Bakkie doen. Het idee komt uit Zweden. Daar kennen ze fika, een koffiemomentje op de dag. Dan gaat de Zweedse omroep in gesprek met de samenleving. Niet vanuit het idee dat de medewerkers van de omroep wel eens zullen vertellen hoe ze werken, maar Bakkie doen is vooral een zoektocht naar een antwoord op de vraag hoe de dingen anders kunnen. Omroep Flevoland heeft Thuis in Flevoland als thema gekozen. Klaske: ‘Dat raakt onder andere aan de woonproblematiek. Het gaat ook over de identiteit van onze provincie. Wat is ons DNA? Wat maakt dat je je in Flevoland thuis voelt? Het idee is uit de organisatie zelf naar boven gekomen. We bouwen op plekken waar Flevolanders komen als omroep een huiskamer op en onze journalisten gaan onder het genot van een bakkie over dit thema in gesprek. Zo denken we na over onze plek in de samenleving, want we moeten ons publiek veel beter leren kennen.’
Bij Omroep Flevoland hangen ze hun eigen behangetje op
In het zoeken van verbinding met het eigen achterland speelt de radio (nog steeds) een belangrijke rol. ‘Ik ben trots op het feit dat we elke dag dertien uur visual radio uitzenden, een mooie manier van radio maken die het ook op televisie goed doet.’ Met veel minder geld dan ze in Hilversum tot hun beschikking hebben. ‘Er heerst in de regio een groot creatief ondernemerschap. Zo wordt de studio met weinig middelen opgetuigd. We hangen ons eigen behangetje op, zeg maar.’ Van die mentaliteit wordt ze heel enthousiast, zegt ze, ‘en daarom ga ik met een gerust hart de transitie aan.’
Voor ze het bestuurlijke pad koos, rondde Klaske Tameling onder supervisie van journalist Marc Chavannes in Groningen haar universitaire studie journalistiek af, waarna ze een aantal jaren werkte voor AT5 en BNNVARA. Voor haar proefschrift kon ze als een fly on the wall bij de Volkskrant, FD Mediagroep, BNR Nieuwsradio en de NOS haar eigen beroepsgroep observeren. Dat leverde een schat aan inzichten op die nu in de praktijk van pas komen. Ze is een bestuurder met een journalistiek hart, benadrukt ze. ‘Ik weet wat het is om op een redactie te werken.’
Online begon in de kelder
Toen ze ruim tien jaar geleden haar proefschrift schreef, moesten mensen nog overtuigd raken van het grote belang van internet. ‘Iedereen was druk met radio en tv. Online was iets dat je erbij deed.’ Zaten de eerste internetredacties nog letterlijk als een soort bijwagen in de kelder, bijvoorbeeld van het NOS-gebouw in Hilversum, inmiddels is digital first de kern van bijna elke redactie. Dat betekent dat de redacties hun publiek zoeken daar waar het zich bevindt en onderwerpen aanbieden op een manier die bij een bepaalde doelgroep past. Inmiddels maken alle journalistieke organisaties een stevige transitie door waarbij social media terrein wint en het belang van traditionele televisie en radio minder wordt, maar niet verdwijnt. ‘Die omslag vraagt van redacties een grote flexibiliteit.’
Welke rol speelt radio in die mediamix?
‘Radio is nog altijd een vriend voor de mensen thuis. Zo hebben we elke dag een livepodium, waarmee we in contact zijn met ons publiek. Niet alleen met spelletjes, maar het brengt betrokkenheid en interactie met zich mee. We hebben liveschakelingen met de verslaggevers die op stap zijn voor tv en voor de socials. Het crossmediale zit nu automatisch verweven in ons denken. Er is een mooi platform ontstaan waarop we op een fijne manier snel bij de mensen thuis kunnen zijn.’
Hoe is de relatie met jongeren?
‘Op TikTok en Instagram groeien we in bereik en daar zijn we nog zoekende naar formats en nieuwe manieren om verhalen te vertellen. Daarbij hebben we veel profijt van de samenwerking met andere regionale omroepen, heel inspirerend! Omroep Zeeland heeft bijvoorbeeld een rubriek Lekker Trekkertje, waarin ze plattelandsjongeren vragen iets te vertellen over een trekker. Dat levert mooie verhalen op. Het zijn formats waar wij inspiratie uit kunnen halen. Zo kun je jongeren overhalen om naar onze content te komen. Als er eenmaal een relatie is, bieden we ze ook andere onderwerpen aan. Het is een vorm van verleiden.’
Lange tijd is geprobeerd om het publiek van televisie te verjongen. Kun je zeggen: dat is mislukt?
‘We moeten het niet meer hebben over televisie, maar over video en beeldcultuur. Die is springlevend en belangrijker dan ooit. Kijk naar het aanbod van Netflix. In Hilversum vonden we vijftigplussers al oud, maar ze staan nog volop in de samenleving. Ook mensen van 75 en 80 maken een ontwikkeling door in mediaconsumptie en hoe verhalen worden verteld. Onze kijk hierop is veranderd. Televisie op zich is niet het probleem, wel de manier waarop traditionele televisie nog wordt gemaakt. Daarin zitten vastgeroeste patronen en routines die niet meer aansluiten bij de huidige nieuwsconsumptie.’
‘Vaak hebben we het over de ‘digitale transitie’. Maar die overgang is veel meer dan de verhalen brengen op online platformen. Het vraagt ook om een visie op hoe je de inhoud en de aanpak vernieuwt en hoe je als redactie reflecteert en evalueert wat je rol en toegevoegde waarde is in de samenleving. Het gaat veel verder dan bestaande content inpasbaar maken. Deze tijd vraagt om een andere vorm van journalistiek. Vaker moeten we de vraag stellen: waarom doen we het zoals we het doen, wat kan beter en hoe kunnen we wat belangrijk is voor onze doelgroep het beste onder de aandacht brengen?’
Welke omslag is er nodig in de journalistiek?
‘In de manier waarop we nu televisie maken, zit nog een sterke routine. Reportages hebben een standaardopzet. Onderwerpen zijn vaak niet langer dan twee, drie minuten. Bij de opkomst van online werd eerst nog gedacht: we moeten een soort nu.nl worden, met korte en snelle berichten. Maar we zien ondertussen dat ook bij jonge mensen behoefte bestaat aan verdiepende content, ook in beeld. Dat ze alleen maar kort en snel nieuws willen, klopt niet. Hun behoefte aan nieuws is veel gevarieerder. Af en toe wil je koppen snellen, soms even bijgepraat worden in updates, en dan weer eens achteroverleunen en een langer stuk lezen of een documentaire bekijken. Ouderen en jongeren verschillen daarin minder dan we denken. Er zijn juist veel overeenkomsten, ze zijn geïnteresseerd in onderwerpen die ons allemaal bezighouden, bijvoorbeeld als het gaat om wonen en migratie. De kloof is niet zo groot als we denken.’
Hoe ga je om met de polarisatie in de samenleving?
‘We moeten niet te veel segmenteren en alleen in doelgroepen denken. We moeten juist zoeken naar de grote gemene deler en ervoor zorgen dat er aandacht is voor links, rechts én midden. Het is onze taak om de lokale democratie te controleren. We hebben bij Omroep Flevoland een journalistiek DNA en zijn volhoudend als het gaat om Woo-verzoeken (Wet open overheid). Daarin bijten we ons vast en laten we niet los. Maar we willen ook mensen verbinden door persoonlijke verhalen te vertellen.’
‘Zoals de vader die voor zijn zoon een tweedehands LEGO-winkel is begonnen omdat die jongen geen baan kon vinden. Dat haalde het Jeugdjournaal en uit het hele land kwamen mensen dozen met LEGO brengen. Het zijn die verhalen die je weer vertrouwen geven in de samenleving.’
Is de polarisatie in de provincie minder dan in de Randstad?
‘Ja, misschien wel. Dat komt omdat we dichter bij ons publiek staan. Daardoor weten we wat er speelt en kunnen we evenwichtige verhalen brengen. We kennen het commentaar op de hijgerigheid en scoringsdrift van de landelijke talkshows. Als publieke media moeten ook wij zorgen dat we ons publiek bereiken. Het gaat dan niet zozeer om stijgende cijfers, maar om het hebben van impact – wat we teweegbrengen. Dat laat zich niet zo gemakkelijk vertalen in grafieken. Een voorbeeld is de Sinterklaasactie van Omroep West voor minder bedeelde kinderen. Bij Omroep Flevoland geven we nu ook weer kerstpakketten weg aan mensen die iets bijzonders hebben gedaan of die wel een extraatje kunnen gebruiken. Dat is een prachtige manier om een betekenisvolle rol te spelen, ook dat is een taak van de regionale omroep. Uiteindelijk draagt dit bij aan een evenwichtiger beeld van Nederland. Het is niet alleen kommer en kwel.’
Hoe ziet Omroep Flevoland er over vijf jaar uit?
‘Dan hebben we grote stappen gezet in de publieksgerichtheid, met meer fysiek contact, structureler van aard. Dan zijn we gemakkelijker benaderbaar en hebben we andere journalistieke formats en vormen bedacht, leidend tot een aantrekkelijker en ook verdiepend aanbod. AI zal ook zorgen voor belangrijke ontwikkelingen op de redacties. Dan zijn we losgekomen van de huidige routine en waarschijnlijk maken we niet meer elke dag op een vast tijdstip een nieuwsuitzending, zoals we dat nu doen. Ik ben trouwens niet de enige die zich afvraagt of we die werkwijze niet eens kritisch tegen het licht moeten houden. De redactie zelf wil ook vernieuwen. Over vijf jaar zullen we iets anders hebben bedacht.’
TON VERLIND
| Tips van de directeur Flevoland is letterlijk en figuurlijk in beweging en dat zie je terug in onze verhalen en onderwerpen. We volgen onze inwoners en de lokale en regionale politiek en daarbij doen we verslag van sportieve en culturele evenementen. |
1. Aandacht voor 50 jaar onafhankelijkheid Suriname 2. Live-verslag van de Challenge Almere-Amsterdam 3. Zomerserie: Het verhaal achter de Urker bijnamen 4. Podcast: Een Ghanees op Schokland 5. Registratie van muzikaal eerbetoon aan 80 jaar vrijheid |
Geef als eerste een reactie