De vraag of kansspelreclames tijdens prime time verantwoord zijn, staat centraal in het maatschappelijke debat over gokverslaving en consumentenbescherming. Met de legalisering van online gokken in Nederland en België zijn de zorgen over de invloed van gokreclames op kwetsbare groepen toegenomen, vooral omdat prime time traditioneel het moment is waarop gezinnen televisie kijken.
Huidige wetgeving
Sinds juli 2023 geldt in Nederland een streng verbod op ongerichte kansspelreclame. Dit betekent dat gokreclames op televisie en radio volledig verboden zijn tussen 6:00 en 21:00 uur. Deze maatregel werd ingevoerd om kwetsbare groepen, waaronder jongvolwassenen tussen 18 en 24 jaar, beter te beschermen tegen de verleidingen van het gokken. België volgt een vergelijkbaar beleid: sinds juli 2023 zijn gokreclames op televisie, radio en in kranten verboden, en vanaf 2025 is ook sportsponsoring door gokbedrijven niet meer toegestaan.
Het verbod op prime time reclame is geen willekeurige keuze. Prime time, traditioneel gedefinieerd als het tijdslot tussen 19:00 en 22:00 uur, trekt het hoogste aantal kijkers. In Nederland kijken mensen gemiddeld 160 minuten televisie per dag, waarbij de kijkdichtheid tijdens prime time het hoogst is. Dit maakt het een aantrekkelijk maar ook gevaarlijk moment voor kansspelaanbieders om hun producten te promoten.
Gokverslaving in cijfers
De impact van gokverslaving op de Nederlandse en Belgische samenleving is aanzienlijk. Volgens recente cijfers van het verslavingsinstituut heeft 65% van de Nederlandse bevolking van 16 jaar en ouder tussen februari 2023 en februari 2024 minstens één keer gegokt. Van deze groep ontwikkelt een significant deel problematisch gokgedrag.
| Indicator | Nederland | België |
| Percentage bevolking dat gokt | 65% (2023-2024) | Niet beschikbaar |
| Online gokkers | 5,4% volwassenen (788.000 mensen) | Strenge beperkingen sinds 2023 |
| In behandeling voor gokverslaving | 2.456 mensen (2023) | Data niet volledig beschikbaar |
| Stijging behandelingen sinds 2023 | +15% | Vergelijkbare trend |
| Gemiddeld verlies online gokkers | €148 per maand | Niet gespecificeerd |
Zorgwekkend is dat bijna 20% van de mensen die zich in 2023 voor gokverslaving lieten behandelen jonger was dan 25 jaar. Dit onderstreept de kwetsbaarheid van jongvolwassenen voor gokproblematiek, ondanks dat zij wettelijk volwassen zijn.
Psychologische impact
Onderzoek toont aan dat reclame een krachtige invloed heeft op gedrag, vooral bij kwetsbare groepen. Net zoals alcoholreclame leidt tot positievere associaties met drinken, creëren gokreclames een genormaliseerd beeld van gokken als entertainment. Dit effect wordt versterkt tijdens prime time, wanneer gezinnen samen televisiekijken en sociale normen worden gevormd.
De Gokspelautoriteit heeft geconstateerd dat online gokbedrijven onvoldoende ingrijpen bij spelers die problematisch gedrag vertonen. Dit roept vragen op over de effectiviteit van zelfregulering door de industrie. Platforms zoals Winbet opereren in een markt waar strenge regulering steeds belangrijker wordt om consumenten te beschermen.
Internationale vergelijking
België loopt voorop met strenge maatregelen tegen gokreclames. Het volledige verbod op televisie- en radioreclame, gecombineerd met het aankomende sponsorverbod, toont een duidelijke politieke wil om gokverslaving aan te pakken. Dit beleid wordt ondersteund door verslavingsexperten die waarschuwen voor de normalisering van gokken, vooral onder jongeren.
In andere Europese landen zien we vergelijkbare trends. Ierland heeft bijvoorbeeld vanaf januari 2025 alcoholreclame voor 21:00 uur verboden, een maatregel die als model kan dienen voor kansspelreclame. De onderliggende principes zijn identiek: bescherming van kwetsbare groepen tegen verslavingsrisico’s.
Maatschappelijke kosten
| Type impact | Gevolgen |
| Financieel | Gemiddeld verlies €885 per half jaar voor online gokkers |
| Sociaal | Verlies van relaties, sociaal isolement |
| Gezondheid | Slapeloosheid, stress, mentale gezondheidsproblemen |
| Werk | Verminderde productiviteit, risico op baanverlies |
| Familie | Huiselijk geweld, financiële problemen gezin |
De maatschappelijke kosten van gokverslaving reiken veel verder dan individuele schulden. Gezinnen worden ontwricht, werkgevers kampen met productiviteitsverlies, en de gezondheidszorg moet extra capaciteit vrijmaken voor behandelingen. Het aantal mensen in behandeling steeg met 15% in 2023, wat wijst op een groeiend probleem ondanks strengere regelgeving.
Ethische overwegingen
Het toestaan van kansspelreclame tijdens prime time roept fundamentele ethische vragen op. Enerzijds is er het recht van bedrijven om legale producten te adverteren. Anderzijds staat de plicht van de overheid om burgers te beschermen tegen verslavingsrisico’s. Deze balans wordt extra complex omdat gokken, in tegenstelling tot bijvoorbeeld alcohol, geen fysiek product is maar een dienst met hoge verslavingspotentie.
Verslavingsdeskundigen benadrukken dat de beschikbaarheid en zichtbaarheid van gokdiensten direct correleren met problematisch gebruik. Prime time reclame verhoogt deze zichtbaarheid significant, vooral voor mensen die al kwetsbaar zijn voor verslavingsproblematiek.
Toekomstperspectief
De Kansspelautoriteit heeft aangekondigd in 2025 strenger toe te zien op naleving van reclameregels. Met een concrete doelstelling van 90% kanalisatie naar legale aanbieders probeert de overheid illegaal gokken tegen te gaan terwijl tegelijkertijd de bescherming van consumenten wordt versterkt.
De trend naar strengere regulering lijkt onomkeerbaar. Politieke partijen zoals CDA en SGP pleiten zelfs voor een volledig verbod op online gokken. Dit illustreert de groeiende maatschappelijke consensus dat de huidige situatie, ondanks verbeteringen, nog steeds onvoldoende bescherming biedt.
Conclusie
Het verbod op kansspelreclame tijdens prime time is niet alleen verantwoord maar noodzakelijk. De cijfers tonen een duidelijke toename van gokverslaving, vooral onder jongvolwassenen, sinds de legalisering van online gokken. Met 788.000 online gokkers in Nederland en een gemiddeld verlies van €148 per maand per persoon, is de impact op individuen en gezinnen aanzienlijk.
De ervaring met alcoholreclame leert ons dat tijdslotbeperkingen effectief kunnen zijn in het beschermen van kwetsbare groepen. Het huidige verbod tussen 6:00 en 21:00 uur is een stap in de goede richting, maar gezien de ernst van de problematiek en de kwetsbaarheid van de doelgroep, zijn verdere restricties gerechtvaardigd. De balans tussen commerciële vrijheid en volksgezondheid moet in dit geval doorslaan naar bescherming van de meest kwetsbaren in onze samenleving.
Geef als eerste een reactie