De Nederlandse televisie kent een rijke traditie van spelshows die miljoenen kijkers aan de buis kluisteren. Van klassiekers zoals Miljoenen-jacht tot moderne hits als The Masked-Singer – deze programma’s blijven immens populair. Tegelijkertijd groeit de online gokmarkt in Nederland explosief sinds de legalisering in oktober 2021. De vraag dringt zich op: bestaat er een verband tussen deze twee entertainmentvormen?
Spelshows domineren kijkcijfers
Nederlandse spelshows behalen consistent hoge kijkcijfers. Programma’s zoals De Slimste Mens en Heel Holland Bakt trekken wekelijks meer dan 1,3 miljoen kijkers, zelfs tijdens vakantieperiodes. The Masked Singer bereikte in 2024 ruim 2 miljoen kijkers per aflevering volgens de zender. Volgens Kijk-onderzoek keken Nederlanders in 2024 gemiddeld 130 minuten per dag naar televisie. Deze shows creëren een unieke spanning waarbij risico, strategie en onvoorspelbaarheid centraal staan – elementen die opvallend veel overeenkomsten vertonen met gokspellen.
De psychologische aantrekkingskracht van spelshows ligt in hun vermogen om kijkers actief te betrekken. Via apps en sociale media speculeren fans over winnaars en stemmen ze mee, wat een gevoel van controle geeft dat vergelijkbaar is met het plaatsen van een weddenschap. Deze interactieve betrokkenheid groeide in 2024 met 15% volgens de omroep, wat aantoont hoezeer kijkers houden van deze actieve spanning. Streamingsplatforms zoals rapporteren recordaantallen streams voor populaire spelshows.
Groeiende online gokmarkt
De Nederlandse online gokmarkt heeft een spectaculaire groei doorgemaakt. Volgens de Gok-autoriteiten bereikte in 2023 de totale bruto spelresultaten (GSR) €4 miljard, een stijging van 21,2% ten opzichte van 2022. De online sector specifiek groeide met 8% in de eerste helft van 2024 tot €752 miljoen. Interessant is dat casinospellen tegen het huis, waaronder tafelspellen en gokkasten, 72% van de totale online GSR uitmaken.
| Jaar/Periode | Totale GSR | Online GSR | Groei % | Actieve spelers |
| 2022 | €3,3 miljard | €620 miljoen | – | 380.000 |
| 2023 | €4,0 miljard | €695 miljoen | +21,2% | 420.000 |
| H1 2024 | €2,1 miljard | €752 miljoen | +8% | 455.000 |
Opvallend is dat het aantal online gokaccounts in begin 2024 gemiddeld 1,07 miljoen per maand bedroeg, terwijl ongeveer 455.000 mensen daadwerkelijk maandelijks gokten. Jongvolwassenen tussen 18-23 jaar vormen een groeiend marktsegment met 10,8% van de GSR in 2024, een stijging van 9,6% in 2023.
Directe verbindingen
De meest directe link tussen tv-spelshows en online gokken manifesteert zich in live gameshows bij OneCasino en andere Nederlandse online casino’s. Evolution Gaming, marktleider in live casino oplossingen, rapporteerde dat hun Deal or No Deal Live, gebaseerd op het populaire Miljoenenjacht, een groei van 18% in speelfrequentie zag tussen 2022 en 2023. Deze live casinospellen kopiëren exact de spanning en dramatiek van televisie-spelshows, compleet met charismatische presentatoren en interactieve elementen.
Nederlandse online casino’s bieden inmiddels tientallen spelshow-geïnspireerde games aan. Van Monopoly Live tot Crazy Time – deze spellen combineren de vertrouwde televisie-esthetiek met echte geldprijzen. Het succes van deze hybride format toont aan dat spelers graag de televisie-ervaring willen combineren met de mogelijkheid om geld te winnen.
Psychologische mechanismen
Televisie-spelshows en online gokken delen fundamentele psychologische triggers. Beide creëren spanning door onzekerheid, bieden de illusie van controle en belonen met intermitterende versterkingsschema’s. Wanneer kijkers wekelijks zien hoe deelnemers grote prijzen winnen in programma’s zoals Postcode Loterij Miljoenenjacht, normaliseert dit het idee van gokken als entertainment.
De constante blootstelling aan risk-reward mechanismen in populaire spelshows beïnvloedt mogelijk de perceptie van gokken. Shows presenteren het nemen van risico’s als spannend en potentieel lucratief, zonder altijd de keerzijde te belichten. Deze eenzijdige voorstelling kan bijdragen aan een positievere houding tegenover online gokken.
| Kenmerk | TV-Spelshows | Online Gokken | Psychologisch Effect |
| Spanning | Eliminatierondes | Live dealers | Adrenalineproductie |
| Interactie | Stemmen via apps | Real-time wedden | Gevoel van controle |
| Beloningen | Prijzen/roem | Geldprijzen | Dopamine-afgifte |
| Sociaal aspect | Samen kijken | Multiplayer games | Sociale validatie |
| Risico-element | Alles-of-niets keuzes | Inzetten | Opwinding |
Marketingsynergie
Het verbod op ongerichte gokreclames sinds juli 2023 heeft de marketingstrategieën van gokbedrijven ingrijpend veranderd. Volgens het TV Jaarrapport 2024 daalden de TV-reclamebestedingen van €111 miljoen in 2023 naar €98 miljoen in 2024, voornamelijk door het wegvallen van gokadvertenties. Paradoxaal genoeg heeft dit de indirecte invloed van spelshows mogelijk versterkt, omdat deze programma’s nu een van de weinige manieren zijn waarop gok-gerelateerde content mainstream media bereikt.
Loterijen die wel mogen adverteren, verhoogden hun uitgaven significant. Van eebn bekende loterij steeg de adverentie-uitgave van €28 miljoen naar €44 miljoen in advertentie-uitgaven, terwijl een andere Nationale Loterij van €23 miljoen naar €33 miljoen ging. Deze loterijen sponsoren vaak spelshows, waardoor de associatie tussen televisie-entertainment en kansspelen versterkt wordt.
Maatschappelijke impact
De groeiende populariteit van zowel spelshows als online gokken heeft meetbare maatschappelijke effecten. Het aantal mensen in behandeling voor gokverslaving steeg met 28% van 2022 naar 2023, met 2.456 behandelde personen volgens de verslavingszorg. Hoewel deze stijging deels verbeterde registratie reflecteert, wijst het op groeiende problematiek.
Experts waarschuwen dat de normalisering van gokken via populaire media, inclusief spelshows, vooral jongeren beïnvloedt. Volgens onderzoek van het instituut verliest de gemiddelde Nederlandse gokker jaarlijks €272, onder het Europese gemiddelde van €339, maar voor probleemgokkers kunnen de verliezen oplopen tot duizenden euro’s per maand.
Toekomstperspectief
De convergentie tussen televisie-entertainment en online gokken zal waarschijnlijk doorzetten. Technologische ontwikkelingen zoals augmented reality en AI-gestuurde personalisatie maken de grens tussen passief kijken en actief spelen steeds vager. Nederlandse spelshows experimenteren al met interactieve elementen waarbij kijkers thuis kunnen meespelen om prijzen.
Online casino’s investeren zwaar in live gameshow-formaten die de productiewaarden van televisie evenaren. Met professionele studio’s, meerdere camera’s en charismatische presentatoren creëren ze een televisie-achtige ervaring die 24/7 beschikbaar is. Grote namen zoals Nederlandse Casino investeren miljoenen in deze technologie. Deze ontwikkeling suggereert dat de invloed bidirectioneel wordt: niet alleen beïnvloeden tv-shows online gokken, maar gokplatformen beïnvloeden ook hoe we naar entertainment kijken.
Conclusie
De relatie tussen tv-spelshows en online gokken is complex maar onmiskenbaar aanwezig. Spelshows normaliseren risk-reward mechanismen, creëren een culturele context waarin gokken als entertainment wordt gezien, en bieden directe inspiratie voor online gokproducten. De groei van beide sectoren versterkt elkaar, waarbij technologie de grenzen verder vervaagt.
Voor beleidsmakers en toezichthouders presenteert deze convergentie uitdagingen. Hoe kunnen we de entertainmentwaarde behouden terwijl we kwetsbare groepen beschermen? De komende jaren zullen cruciaal zijn in het vinden van deze balans, waarbij de verantwoordelijkheid ligt bij zowel media-producenten als de gokindustrie om ethisch en transparant te opereren in dit evoluerende landschap.
Geef als eerste een reactie