Ik ben een van de zwevende kiezers. De omroepen zeggen de kiezer te kunnen helpen hun keuze te maken met behulp van hun programma’s. Maar is dat ook zo? De laatste weken is een scala van tv-formats te zien, en SBS verzorgt ook een verkiezingsprogramma, dat is nieuw.
Politici in debat
Ook nieuw is het vrouwendebat bij WNL op zondagochtend. Als kiezer let je vooral op de gezichten en de korte reacties op elkaar, maar van de inhoud word je niets wijzer. Zeker niet omdat niet alle stellingen eenduidig zijn, zoals de stelling ‘minder geld naar ontwikkelingswerk en meer geld naar de zorg’ waardoor beide onderwerpen niet uit de verf komen. Andere debatprogramma’s van NPO en RTL4 geven mij als zwevende kiezer ook geen aanknopingspunten. Debatprogramma’s zitten tegenwoordig vast aan een (zo afwisselend mogelijk) format. In de setting staan politici recht tegenover elkaar of in een halve kring met een zuil die rood of groen kleurt bij een stemming die voorafgaat aan het debat. De inhoud bestaat uit stellingen en in een afgemeten tijd mogen de partijen hun standpunt geven, elkaar confronteren, en er is vaak een apart momentje voor elke politicus voor een vragenvuur, zoals van Diana Matroos bij RTL. Voor de politicus gaat het om one-liners, om vriendelijk lachen in de camera en elkaar aftroeven. Bij de kiezer blijft er geen conclusie hangen, debatprogramma’s zijn er niet voor de kiezers.
Burgers en politici in debat
Om burgers met elkaar en met politici te laten debatteren, heeft NPO’s DWDD het Lagerhuis format weer in het leven geroepen. Een levendig programma, maar brengt zo’n format mij als kiezer dichter bij mijn keuze? Jammergenoeg niet, want het is een wirwar van teksten, iedereen wil zijn zegje doen, en er wordt geen conclusie aan verbonden. Alleen het korte interview met de politicus vooraf aan het debat laat iets zien van de persoon, zoals Thierry Baudet die vond dat hij door de tekst van presentator Paul Witteman kon heenpraten. De Stelling is nog een burger-debat programma van de NPO, geleid door Jort Kelder, dat erg doet denken aan de reguliere discussieprogramma’s. Informatief is wel dat Jort Kelder de burgers zelf ook vraagt naar oplossingen van een kwestie waar verrassende reacties op komen. En er is een conclusie, zoals dat de PVVers en Rotterdammers wat dichter bij elkaar zijn gekomen.
Talkshows
In de dagelijkse NPO talkshows worden politici indivdueel geïnterviewd, zoals in Nieuwsuur. Daar hoor je als kiezer beter hoe een bepaalde partij over iets denkt, ook omdat er wordt doorgevraagd. Nieuw element is dat burgers in de zaal de politicus een vraag kunnen stellen, zoals over de leeftijdsgrens van euthanasie aan Pechtold. In Pauw & Jinek zitten twee politici tegenover elkaar, wat of een clashende sfeer (Pechtold versus Roos) of een meer gemoedelijke sfeer (Agema versus Keizer) oplevert. Ook hier kom je als kiezer wat meer te weten over de partijstandpunten.
Het verhaal van de burger
In NPO’s Danny zoekt stemmers worden niet-stemmers door Danny Ghosen samengebracht met een politicus die probeert de niet-stemmer over te halen wel te gaan stemmen. Dit format is zo individueel (niet-stemmer) en zo algemeen (verhaal van de politicus) dat ik er als zwevende kiezer niets wijzer van wordt, hopenlijk de niet-stemmer wel. Het verhaal van individuele burgers wordt in Stem voor Nederland door SBS-presentatoren voorgelegd aan politici. Geen rechtstreekse confrontatie, maar een SBS-vertrouwenspersoon die opkomt voor de burger. Ondanks dat de show langdradig is, heb ik als kiezer wel wat aan de overzichten van partijstandpunten t.a.v. elk thema.
Als zwevende kiezer merk ik dat ik op televisie het meest heb aan het verhaal en standpunt van partijen, verteld in een interview met kritische vragen waar je het idee hebt dat er tijd voor is. Wat ik mis in de verkiezingsprogramma’s is een helder overzicht van verschillende partijstandpunten t.a.v. een onderwerp. Maar er zijn natuurlijk genoeg andere media dan televisie om mijn keuze te bepalen voor 15 maart.
Agnes Dijker is werkzaam bij KlapperCom Consultancy
Geef als eerste een reactie