Blog Guido van Nispen: ‘Waarom stimuleren beter werkt dan straffen’

Wie weleens een puppy heeft opgevoed weet: stimuleren werkt beter dan straffen. Niet een beetje beter — fundamenteel beter. Je krijgt een zelfverzekerde, stabiele hond die graag met je werkt. Straf daarentegen creëert verwarring, angst en stress. En het ergste: het hondje leert uiteindelijk niets.

Die simpele les lijkt in Hilversum nog altijd niet te zijn geland.

Afgelopen week haalde Left Laser, een ‘journalistieke organisatie’, venijnig uit naar Ongehoord Nederland — op de bekende dwingende, beschuldigende toon. De omroep zou ‘belastinggeld hebben gebruikt’ voor de rechtszaken van Raisa Blommestijn. Het antwoord van ON liet niet lang op zich wachten. In een video op YouTube legt directeur Vlemmix uit hoe het volgens de omroep zit. 

In diezelfde video geeft Vlemmix aan dat in eerdere rechtszaken tussen ON en de NPO er inmiddels ruim €600.000 aan advocaten is betaald door ON, tegenover meer dan een miljoen door de NPO. Tel daarbij op de bonte stoet conflicten die Arnold Karskens kleurrijk beschrijft in zijn sleutelroman Lekker Kontje, plus de voortdurende touwtrekkerij met het Commissariaat voor de Media, en het beeld wordt pijnlijk duidelijk.

De jonge omroep was vanaf dag één de vervelende puppy die niemand wilde — en precies zo is zij ook behandeld. Er bestaat in het omroepbestel geen ‘onboarding’, geen warm welkom, geen systeem waarin de NPO, de taak- en ledenomroepen en het Commissariaat een nieuwkomer gezamenlijk onder hun hoede nemen. Geen structuur die een verse speler op een positieve manier naar volwassenheid begeleidt.

En natuurlijk: karakter speelt een rol. Elk organisme — hond, mens, omroep — brengt eigen trekjes mee. Maar met de juiste opvoeding, begeleiding en vooral een beetje liefde en respect kom je een heel eind, mits je het wílt. En precies daar wringt het. Het lijkt erop dat de omgeving waarin ON moet opgroeien die wil niet heeft, ondanks alle mooie missie statements van verbinding. De wil ontbreekt om te begeleiden, om te stimuleren, om grenzen te zetten zonder vernedering en correctie zonder publieke afstraffing.

Misschien is het goed als die omgeving daarom zelf ook eens in de spiegel kijkt. Want wie alleen straft, kweekt geen volwassen omroep — maar een bange, defensieve organisatie die nooit echt leert. En wie dat niet herkent, begrijpt weinig van opvoeden. Of van de gewenste publieke omroepcultuur waar veiligheid en verbinding centraal staan.

Misschien moeten bestuurders en toezichthouders gewoon verplicht samen elk met een puppy op cursus. Samen leren, samen oefenen, en de hondjes wekelijks laten met elkaar laten spelen. Het zou zonder twijfel meer opleveren — en vermoedelijk een stuk goedkoper zijn dan al die boetes, rechtszaken en eindeloze conflicten waar nu voor wordt gekozen. En natuurlijk zou het ON niet schaden om transparanter te zijn…