De regels voor gokreclame in Nederland zijn de afgelopen jaren steeds strenger geworden. Tv-spots zijn verboden, rolmodellen mogen niet meer worden ingezet en de bescherming van jongeren staat centraal. Maar terwijl de traditionele media aan banden worden gelegd, floreert er een nieuwe vorm van marketing in de schaduw van het internet: de gokinfluencer. Via platforms als TikTok, YouTube en Kick bereiken zij een miljoenenpubliek, vaak bestaande uit jonge en beïnvloedbare kijkers. Dit roept een dringende vraag op: is dit onschuldig entertainment, of een nieuwe, ongrijpbare vorm van sluikreclame die de geest van de wet ondermijnt?
Een verschuiving van openbare reclame naar besloten groepen
De Kansspelautoriteit (Ksa) treedt de laatste tijd hard op tegen influencers die openlijk reclame maken voor illegale online casino’s. Met dwangsommen die kunnen oplopen tot €75.000 worden overtreders gedwongen om hun content te verwijderen. Maar volgens het Keurmerk Verantwoordelijke Affiliates (KVA) is dit slechts het topje van de ijsberg. De echte marketing vindt nu plaats achter gesloten deuren. Via besloten groepen op Discord en Telegram worden volgers direct aangespoord om te gaan spelen op sites zonder Nederlandse vergunning. In deze complexe markt, waar de scheidslijn tussen legaal en illegaal voor de consument soms onduidelijk is, wordt de keuze voor een betrouwbaar platform cruciaal.
Een speler die op zoek is naar een veilige en vermakelijke ervaring, is aangewezen op platforms die transparant zijn over hun aanbod en werkwijze. Een goed voorbeeld hiervan is het Golden Panda casino, waar de focus ligt op een speelse en gebruiksvriendelijke omgeving. Met een vrolijke panda als mascotte creëren ze een toegankelijke sfeer die minder intimiderend is dan die van veel concurrenten. Dit wordt gecombineerd met een breed scala aan spellen, van kleurrijke gokkasten tot interactieve live spellen, wat zorgt voor een complete en zorgeloze entertainmentervaring.
De influencers in deze groepen, vaak zelf jong en met een vlotte babbel, bouwen een sterke band op met hun publiek. Ze organiseren gezamenlijke speelsessies, exclusieve toernooien en lokken met speciale bonussen. Het KVA ontdekte zelfs ‘Back to school-acties’, een duidelijke en zorgwekkende poging om een minderjarig publiek aan te spreken.
De psychologie achter de aantrekkingskracht van een gokstream
Waarom zijn deze livestreams zo effectief? Onderzoek toont aan dat het een combinatie is van verschillende psychologische factoren. Ten eerste is er de ‘parasociale relatie’: kijkers bouwen een eenzijdige, maar gevoelsmatig sterke band op met de streamer. Ze zien hem of haar als een vriend, en het advies van een vriend wordt sneller vertrouwd dan een anonieme reclameboodschap.
Daarnaast normaliseren deze streams risicovol gedrag. Wanneer een influencer met duizenden euro’s (vaak gesponsord door het casino zelf) speelt en grote winsten laat zien, creëert dit een vertekend beeld van de realiteit. De verliezen worden gebagatelliseerd en de winsten worden gevierd, wat de indruk wekt dat rijk worden met gokken een realistische optie is. De constante interactie via de chat en de gamification-elementen van de streamingplatforms zelf, zoals het verdienen van punten door te kijken, versterken de betrokkenheid en vervagen de grens tussen toekijken en zelf willen meedoen.
Het ‘urge paradox’ fenomeen: van meekijken naar meedoen
Een van de meest verontrustende bevindingen uit recent onderzoek is het zogenaamde ‘urge paradox’. Veel jongeren beginnen met het kijken naar gokstreams als een ‘veilige’ manier om de spanning van het spel te ervaren, zonder zelf geld in te zetten. Ze proberen hun eigen gokdrang te bevredigen door mee te kijken met een ander.
De praktijk wijst echter het tegenovergestelde uit. Het constante zien van de (bijna-)winsten, de opzwepende sfeer en de directe aanmoediging van de influencer leiden niet tot bevrediging, maar juist tot een versterkte drang om zelf te gaan spelen. Het vicariously beleven van de kick blijkt een opstap te zijn naar daadwerkelijke deelname, vaak op de illegale platforms die door de influencer worden gepromoot.
De strijd van de toezichthouder tegen een ongrijpbare vijand
Voor de Kansspelautoriteit is het een gevecht tegen de bierkaai. Hoewel ze succesvol zijn in het aanpakken van Nederlandse influencers, is hun macht beperkt als het gaat om buitenlandse streamers die zich niet specifiek op de Nederlandse markt richten. Bovendien is het innen van boetes bij illegale, anonieme bedrijven die in belastingparadijzen gevestigd zijn, een bijna onmogelijke taak. Van de 56 miljoen euro aan boetes die de Ksa uitschreef, is minder dan 3% daadwerkelijk betaald.
De Ksa richt haar pijlen daarom steeds meer op de financiële infrastructuur. “Als spelers niet meer kunnen storten, staan de illegale aanbieders met lege handen,” aldus een woordvoerder. In samenwerking met banken en betaaldiensten wordt geprobeerd om transacties naar illegale sites te blokkeren. Maar ook hier zijn de aanbieders creatief, met het gebruik van cryptovaluta en anonieme cadeaukaarten als alternatieve betaalmethoden.
De noodzaak van een bredere, internationale aanpak
De conclusie is duidelijk: het aanpakken van de schaduwwereld van gokinfluencers vereist een bredere, internationale aanpak. Het simpelweg strafbaar stellen van reclame is niet genoeg als de handhaving te wensen overlaat. Experts pleiten voor een alliantie tussen overheden, toezichthouder, banken en de grote techplatforms zelf. Alleen door gezamenlijk de geldkraan dicht te draaien en de promotiekanalen af te sluiten, kan de invloed van deze ongereguleerde vorm van marketing worden ingeperkt. Tot die tijd blijft de gokinfluencer een ongrijpbaar en zorgwekkend fenomeen in het moderne medialandschap.
Geef als eerste een reactie