Sinds 1 januari 2024 zijn grote streamingdiensten die actief zijn in Nederland wettelijk verplicht om een deel van hun Nederlandse omzet te investeren in culturele audiovisuele producties van eigen bodem. Deze zogenoemde investeringsverplichting is ingevoerd om het aanbod én de kwaliteit van Nederlandse films, series en documentaires te versterken. Het Commissariaat voor de Media ziet toe op de naleving van deze regeling.
Streamingdiensten met een jaaromzet van tien miljoen euro of meer in Nederland moeten vijf procent van die omzet investeren in Nederlandse AV-producties die aan culturele voorwaarden voldoen. Daarbij gelden duidelijke kaders: de helft van het investeringsbedrag moet worden besteed aan series, speelfilms of documentaires met een aantoonbare culturele waarde. Ook moet minstens zestig procent van de investering ten goede komen aan onafhankelijke producenten. Producties moeten daarnaast voldoen aan minimaal twee van vier culturele criteria, bijvoorbeeld dat het scenario Nederlandstalig is, het verhaal zich in Nederland afspeelt of gebaseerd is op Nederlands literair werk.
Het Commissariaat voor de Media heeft op zijn website uitgebreide informatie beschikbaar gesteld over de verplichting, waaronder rapportageformulieren, een handboek en een overzicht van veelgestelde vragen. Streamingdiensten moeten jaarlijks vóór 1 juli verantwoording afleggen over het voorgaande boekjaar. Voor het eerste volledige jaar waarop de verplichting van kracht is, 2024, is deze termijn eenmalig verlengd tot 1 oktober 2025. Vanaf dan beoordeelt het Commissariaat of de diensten aan de gestelde eisen voldoen.
De verplichting heeft al geleid tot zichtbare beweging op de markt. Zo investeert Netflix in nieuwe Nederlandstalige dramaseries, waaronder producties die zich afspelen in Amsterdam in de jaren tachtig, zoals ‘Dirty Lines’. Ook andere internationale spelers zoals Amazon Prime Video en Disney+ zoeken steeds vaker samenwerking met Nederlandse productiehuizen, bijvoorbeeld voor speelfilms gebaseerd op Nederlandse romans of nieuwe kinderseries in het Nederlands, maar ook documentaires zoals de Roxy Dekker-documentaire ‘Ik ben Roxy’ van het Amsterdamse For You Studios, die binnenkort uitkomt. Zelfs HBO Max kocht onlangs de uitzendrechten van een recente Nederlandse arthousefilm die aan de voorwaarden voldoet.
Niet elke investering telt mee. Oude films zoals ‘Flodder’ of ‘Gooische Vrouwen 2’ komen niet in aanmerking, omdat ze ouder zijn dan vier jaar. Ook realityprogramma’s zonder onafhankelijk producent of culturele meerwaarde vallen buiten de regeling. Evenmin komen Vlaamse of Engelstalige producties in aanmerking als ze geen duidelijke Nederlandse inhoudelijke link hebben.
Met de investeringsverplichting wil de overheid de positie van Nederlandse makers versterken in een internationale streamingmarkt die wordt gedomineerd door grote buitenlandse bedrijven. Tegelijkertijd biedt de regeling nieuwe kansen aan scenaristen, regisseurs, acteurs en producenten in Nederland. Door deze structurele impuls ontstaat er meer ruimte voor het vertellen van Nederlandse verhalen en het ontwikkelen van creatief talent, binnen én buiten de landsgrenzen.
Geef als eerste een reactie