De Nederlandse televisiewereld speelt een complexe rol in het debat over verantwoord gokken. Sinds de legalisering van online kansspelen in oktober 2021 is de relatie tussen televisie en de gokindustrie drastisch veranderd. Waar eerder reclames en sponsoring de boventoon voerden, ligt de focus nu steeds meer op educatie en bewustwording. Maar kan televisie daadwerkelijk bijdragen aan veiliger gokgedrag? Deze vraag wordt steeds urgenter nu het aantal CRUKS-registraties de grens van 100.000 heeft gepasseerd.
Educatieve rol televisie
Nederlandse televisieprogramma’s besteden in toenemende mate aandacht aan verantwoord spelen. In sporttalkshows en documentaires wordt uitgelegd hoe kijkers bewust met gokken om kunnen gaan. Bekende gezichten uit de media benadrukken het belang van limieten stellen en verantwoord genieten. Deze verschuiving van pure entertainment naar educatie markeert een belangrijk keerpunt in hoe media met gokken omgaan.
De Gokspelautoriteit heeft samen met mediapartners verschillende bewustwordingscampagnes opgezet. De recent gelanceerde “Gokstop” campagne met de boodschap “Pak je leven weer op” wordt via verschillende mediakanalen uitgezonden. Deze campagne richt zich specifiek op het bevorderen van verantwoord gokken en het bieden van ondersteuning aan mensen die worstelen met gokproblemen.
Strikte regulering reclames
Sinds juli 2023 zijn ongerichte gokreclames via televisie volledig verboden. Dit betekent dat gokbedrijven geen advertenties meer mogen uitzenden tijdens reguliere programma’s. Per juli 2024 is ook programma- en evenementensponsoring door gokbedrijven niet meer toegestaan. Deze maatregelen hebben geleid tot een dramatische daling van de mediabestedingen in de tv-reclamemarkt.
| Periode | Type verbod | Impact |
| Juli 2023 | Ongerichte tv-reclames | € 211 miljoen minder uitgegeven aan reclame sinds legalisering |
| Juli 2024 | Programma- en evenementensponsoring | Non-spotbestedingen daalden met 11% naar € 98 miljoen |
| Juli 2025 | Sportsponsoring | Volledige stop op sponsoring door gokbedrijven |
De Nederlandse overheid heeft deze strenge maatregelen ingevoerd om vooral jongeren en kwetsbare groepen te beschermen tegen de verleidingen van gokken. Het Netwerk Mediawijsheid helpt daarnaast kinderen, jongeren, ouders en opvoeders om media veilig en verantwoord te gebruiken, waarbij ook aandacht wordt besteed aan de risico’s van gokken.
Zorgwekkende statistieken
Ondanks alle preventieve maatregelen blijven de cijfers zorgwekkend. Volgens het Trimbos-instituut heeft 65% van de Nederlandse bevolking van 16 jaar en ouder tussen februari 2023 en februari 2024 minstens één keer gegokt. Wanneer loterijen buiten beschouwing worden gelaten, heeft 34% van de bevolking online of op een fysieke locatie gegokt.
Bijzonder verontrustend is de toename van het aantal behandelingen voor gokverslaving. In 2023 waren 2.456 mensen in behandeling, een stijging van ruim 15% ten opzichte van het jaar ervoor. Het aantal gokverslaafden dat behandeld wordt in een verslavingskliniek is sinds 2023 zelfs gestegen met bijna 25%. Ongeveer 46% van de mensen die voor het eerst zorg ontvangt, betreft een gokverslaving.
| Indicator | Cijfer | Trend |
| CRUKS-registraties juli 2025 | 100.060 | Stijging van 488 per week in 2024 |
| Gemiddeld verlies online gokkers | € 148 per maand | Stijgende trend |
| Percentage jongvolwassenen (18-23) van actieve accounts | 22% | Kwetsbare groep |
| Mensen in behandeling voor gokverslaving 2023 | 2.456 | Stijging van 15% |
Televisie als preventiemiddel
Televisie kan een belangrijke rol spelen in het voorlichten over de risico’s van gokken. Educatieve programma’s en documentaires kunnen effectief bijdragen aan bewustwording. Het succes hangt echter af van verschillende factoren. De boodschap moet authentiek overkomen, niet als verkapte reclame. Daarnaast is het cruciaal dat de informatie toegankelijk is voor alle doelgroepen, inclusief jongeren die steeds minder traditionele televisie kijken.
De effectiviteit van televisiecampagnes wordt versterkt wanneer ze onderdeel zijn van een bredere strategie. Dit betekent samenwerking tussen omroepen, verslavingszorginstellingen en de overheid. Programma’s die openlijk de risico’s bespreken en verhalen van ervaringsdeskundigen delen, hebben meer impact dan algemene waarschuwingen.
Verantwoordelijkheid aanbieders
Sinds oktober 2024 gelden strengere regels voor online kansspelaanbieders. Zij moeten actief monitoren en ingrijpen bij risicovol speelgedrag. De nieuwe maatregelen omvatten verplichte speellimieten van maximaal €350 per maand voor nieuwe volwassen spelers en €150 voor jongvolwassenen. Bij overschrijding van €700 per maand moet de aanbieder nagaan of de speler de financiële gevolgen kan dragen.
Betcity en andere legale aanbieders zijn verplicht om spelers te wijzen op de risico’s en hulpmogelijkheden. Deze zorgplicht wordt streng gecontroleerd door de Kansspelautoriteit. Aanbieders moeten binnen een uur reageren op signalen van risicovol speelgedrag en spelers actief informeren over CRUKS en andere hulpmiddelen.
Paradox van verboden
Het verbod op televisiereclames creëert een interessante paradox. Enerzijds vermindert het de blootstelling aan gokreclames, anderzijds verdwijnt ook de mogelijkheid om via televisie informatieve campagnes over verantwoord spelen te verspreiden. Critici waarschuwen dat het verbod kan leiden tot een verschuiving naar de illegale markt, waar geen toezicht is en geen maatregelen voor verantwoord spelen gelden.
De verschuiving van traditionele naar online media betekent ook dat jongeren, die minder televisie kijken, mogelijk minder bereikt worden met preventieboodschappen. Online advertenties zijn nog toegestaan, mits 95% van het bereik uit personen van 24 jaar of ouder bestaat. Dit maakt het moeilijker om juist de kwetsbare groep jongvolwassenen effectief te bereiken met voorlichting.
Toekomstperspectief
De rol van televisie in het bevorderen van verantwoord gokken evolueert continu. Met de verwachte verdere aanscherping van regels en de groeiende aandacht voor preventie, zal televisie waarschijnlijk een meer educatieve rol blijven vervullen. De uitdaging ligt in het vinden van de juiste balans tussen het beschermen van kwetsbare groepen en het behouden van een effectief communicatiekanaal voor preventie.
Televisie kan zeker bijdragen aan veiliger gokgedrag, maar alleen als onderdeel van een bredere aanpak. Dit vereist continue samenwerking tussen media, overheid, verslavingszorg en de gokindustrie zelf. De stijgende CRUKS-registraties en behandelcijfers tonen aan dat er nog veel werk te verzetten is. Televisie blijft een waardevol platform voor educatie en bewustwording, maar moet slim ingezet worden om daadwerkelijk impact te hebben op gokgedrag in Nederland.
Geef als eerste een reactie