Ra­dio Fil­har­mo­nisch Or­kest uit zijn as herrezen

„Het gaat heel goed.” Met die woor­den vat Ro­land Kieft sa­men hoe het Ra­dio Fil­har­mo­nisch Or­kest de af­ge­lo­pen vier jaar uit zijn as is her­re­zen. Door de Haag­se po­li­tiek op­ge­leg­de be­zui­ni­gin­gen be­te­ken­den in 2013 ramp­spoed voor het or­kest. Van de mu­si­ci moe­ten er 24 ver­trek­ken om plaats te ma­ken voor col­le­ga’s van de op te hef­fen Ra­dio Ka­mer Fil­har­mo­nie. Kieft: “Een or­kest is zo’n fijn­ma­zig ra­der­werk dat het maar de vraag was of het in de nieu­we sa­men­stel­ling weer op ni­veau zou ko­men. Met ’Pieces of Tomorrow’ trekt het orkest nieuw, jong publiek. De Raad voor Cultuur vindt dat overtuigend.’’

Die vraag is in­mid­dels be­ant­woord. “Vo­rig jaar kreeg het or­kest een Edi­son-no­mi­na­tie en in sep­tem­ber kreeg het, sa­men met de col­le­ga’s van het Groot Om­roep­koor, de Con­cert­ge­bouw Prijs, een in­ter­na­ti­o­na­le ere­ga­le­rij waar­toe uit Ne­der­land tot dan toe al­leen het Con­cert­ge­bouw­or­kest was door­ge­dron­gen”, al­dus Kieft. „In 2013 heeft het Ra­dio Fil­har­mo­nisch Or­kest de rug ge­recht en na vier jaar is het te­rug aan de in­ter­na­ti­o­na­le top. Dat is uit­zon­der­lijk knap.”

Sinds april 2016 is de Hil­ver­sum­mer di­rec­teur van de Stich­ting Om­roep Mu­ziek (SOM). On­der die pa­ra­plu val­len be­hal­ve het Ra­dio Fil­har­mo­nisch Or­kest ook het Groot Om­roep­koor en het Mu­ziek­cen­trum van de Om­roep (MCO, het ge­bouw aan de Heu­vel­laan). Met zijn ver­le­den bij de Avro en het Re­si­den­tie Or­kest lijkt Kieft ge­knipt voor die func­tie. Het Ra­dio Fil­har­mo­nisch maakt im­mers nog steeds deel uit van de pu­blie­ke om­roep en wordt (gro­ten­deels) be­taald uit de me­dia­be­gro­ting.

Enor­me winstWel wordt het vol­gens Kieft nog ‘span­nend’ of dat zo blijft. Een an­de­re mo­ge­lijk­heid is het or­kest on­der­bren­gen in de zo­ge­he­ten cul­tu­re­le ba­sis­in­fra­struc­tuur, die wordt be­taald uit de cul­tuur­be­gro­ting. In Den Haag be­luis­tert hij dat ’de po­li­tiek koor en or­kest hoe dan ook wil vei­lig­stel­len en ons voort­be­staan lang­ja­rig wil bor­gen’. “Dat is enor­me winst.”

Kieft doet zijn ver­haal niet in de ‘i­vo­ren to­ren’ van zijn werk­ka­mer op een bo­ven­ver­die­ping van het MCO, maar aan een ta­fel­tje in mu­ziek­café El­ling. Zijn schets van wat het or­kest doet, maakt dui­de­lijk dat het voor de mu­si­ci hard wer­ken is. Zo’n 75 con­cer­ten per jaar ver­zor­gen ze, waar­van vijf­tien Avro­tros Vrij­dag­con­cer­ten in Ti­voliVre­den­burg (Utrecht), vijf­tien NTR Za­ter­dag­ma­ti­nees in het Con­cert­ge­bouw (Am­ster­dam) en vijf­tien Zon­dag­och­tend­con­cer­ten (ook Avro­tros, even­eens van­uit Am­ster­dam). Al­le­maal con­cer­ten die maar één keer wor­den uit­ge­voerd. “U­niek is dat het or­kest ook nieuw ge­com­po­neer­de klas­sie­ke mu­ziek uit­voert, zo’n tien tot vijf­tien Ne­der­land­se of we­reld­pre­mières per jaar. De be­roem­de com­po­nist John Adams heeft eens ge­zegd dat geen or­kest daar­toe be­ter in staat is dan het Ra­dio Fil­har­mo­nisch”, ver­telt Kieft met ge­pas­te trots.

Al even mooi vindt hij de ‘Pie­ces of To­mor­row’, die het or­kest een aan­tal ke­ren per jaar op don­der­da­gen ver­zorgt in Utrecht. “De sfeer daar is open, je kunt eerst een bier­tje drin­ken en dat ook mee­ne­men in de zaal. Dj St. Paul pre­sen­teert de avon­den, er wordt uit­leg ge­ge­ven over de mu­ziek. Je kunt dan een speld ho­ren val­len. Het or­kest speelt geen kor­te stuk­jes, maar hele wer­ken (mor­gen­avond Brahms’ ‘Eerste Sym­fo­nie’, red.). We trek­ken er een nieu­we ge­ne­ra­tie mee, per keer zo’n dui­zend jon­ge men­sen.”

Vol­gens de web­si­te heeft het or­kest mo­men­teel geen va­ca­tu­res, maar dat is al­leen for­meel waar. Vol­gend jaar zo­mer, ze­ven jaar na zijn aan­stel­ling, ver­trekt chef-di­ri­gent Mar­kus Stenz. Als op­vol­ger zoekt het or­kest ‘ie­mand die de kwa­li­teit kan on­der­hou­den en be­reid is ver­der te bou­wen’. In­mid­dels ligt er een short­list met nog vier à vijf na­men van men­sen die het or­kest graag zou zien ko­men. De uit­ver­ko­re­ne is on­ge­twij­feld een mu­zi­ka­le man­ne­tjes­put­ter. Kieft: “Al­le be­lang­rij­ke na­oor­log­se Ne­der­land­se di­ri­gen­ten zijn hier chef-di­ri­gent ge­weest. En al­le­maal ko­men ze nog graag te­rug.” Wie, kort­om, treedt in 2019 in de voet­spo­ren van men­sen als Wil­lem van Ot­ter­loo, Edo de Waart, Jaap en Zwe­den en Ber­nard Hai­tink? Kieft: “Het wordt span­nend.”